Πέμπτη 1 Ιουνίου 2017

Θεσσαλονίκη. Οι Κήποι του Πασά: Κήποι της λήθης

 
 
Ένα πανέμορφο αλλά… μυστικό σημείο
 
της Φωτεινής Κατσάλη
 
Πίσω από το νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος και ακριβώς δίπλα στην εκκλησία του Άγιου Παύλου βρίσκονται οι μυστηριακοί κήποι του Πασά.
Συγκεκριμένα βρίσκονται εκεί από το 1904 και ανήκουν στα ελάχιστα διασωθέντα αν όχι μοναδικά μνημεία της λεγόμενης φανταστικής αρχιτεκτονικής! Από τα λίγα ευρήματα που ακόμα στέκουν σε πείσμα της αδιαφορίας της πολιτείας αλλά και στους κατά καιρούς βανδαλισμούς τους οι κήποι του πασά είναι κτίσματα με ελεύθερες φόρμες στη σύνθεση και στον συνδυασμό των υλικών τους, καθώς επίσης η κατασκευή τους αποδίδεται σε ανώνυμους τεχνίτες.
 
 
Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική ιστορικά δεν είναι πάντα αποδεκτή και περισσότερο θεωρείται ως λαϊκή αρχιτεκτονική. Σε αυτό το είδος τοποθετούνται και τα έργα του Γκαουντί στην Βαρκελώνη και ιδιαίτερα το πάρκο Γκουέλ μεταξύ 1900-1914…
 
 
Σήμερα στους Κήπους του Πασά σώζονται ένα σιντριβάνι και γύρω από αυτό μια σήραγγα, μια στέρνα για την συγκέντρωση του νερού, μια χαμηλή πύλη που οδηγεί σε ένα υπόγειο χώρο και ένα υπερυψωμένο καθιστικό. Όλα τα κτίσματα είναι μικρού μεγέθους με δρομάκι και σκάλες σε διαφορετικά επίπεδα. Σημαντική θέση στη σύνθεση φαίνεται πως είχε το νερό. Πιθανόν έπεφτε, με ορμή και σχημάτιζε ρυάκια ή λίμναζε στην στέρνα.
Αν παρατηρήσει κάποιος καλύτερα τα βραχώδη τοιχώματα θα διακρίνει απομιμήσεις ζωικών και φυτικών μορφών, καθώς και μια στοά που δεν οδηγεί πουθενά! Όλα αυτά τα στοιχεία δημιούργησαν αστικούς μύθους που καταδεικνύουν τους Κήπους, ως τόπο συνεύρεσης των Οθωμανών τεκτόνων της Θεσσαλονίκης. Επίσης μια άλλη εκδοχή θέλει τους κήπους του Πασά να είναι το τέλος των κατακομβών της Θεσσαλονίκης έξω από τα όρια της πόλης.
Κατά μια άλλη εκδοχή οι Κήποι ήταν το ησυχαστήριο του Σειφουλάχ Πασά, ο οποίος έκτισε αυτό το περίεργο σύμπλεγμα γεμάτο μυστικιστικά σύμβολα, και οι πέτρες με τις οποίες χτίστηκε ήταν όλες χτυπημένες από κεραυνό!
Το μέρος θεωρείται ενεργειακός τόπος, ενώ οι οπαδοί της ιερής γεωγραφίας το θεωρούν σημαντικό γεωμαγνητικό σημείο.
Προσωπικά ως γέννημα θρέμμα της Άνω Πόλης από μικρό παιδί έχω επισκεφτεί πολλές φορές τους Κήπους. Έχω παίξει, έχω πάει εκεί εκδρομή με το σχολείο μου, έχω καθίσει επάνω στα εναπομείνατε κτίσματα, κι έχω εξερευνήσει το εσωτερικό του.
 
 
Δεν ένιωσα καμία ιδιαίτερη ενέργεια στην τελευταία μου επίσκεψη, όχι γιατί δεν υπάρχει, αλλά γιατί αυτό το τόσο σημαντικό μνημείο ήταν αφρόντιστο γεμάτο περιττώματα σκύλων! Βρίσκεται σε ένα από τα ομορφότερα σημεία της πόλης μας, και αντί να αξιοποιηθεί στο έπακρο μιας και η σημαντικότητα και μοναδικότητα του είναι αναμφισβήτητες έχει αφεθεί στη μοίρα του…Και για να είμαι δίκαιη τον τελευταίο καιρό όπως πληροφορήθηκα ο χώρος έχει καθαριστεί αλλά, δυστυχώς φοβάμαι δεν θα κρατήσει για πολύ! Κι αυτό γιατί δεν φυλάσσεται. Χρειάζεται να γίνουν πιο δυναμικές παρεμβάσεις με διάρκεια και συνέπεια…
Ας σκεφτούν λίγο σοβαρότερα οι υπεύθυνοι κι ας αξιοποιήσουν επιτέλους του σημαντικούς μας θησαυρούς, αναδεικνύοντας την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Όπου κι αν ταξίδεψα στο εξωτερικό, το παραμικρό τους πολιτιστικό απόκτημα το προβάλλουν, το φροντίζουν το αξιοποιούν τουριστικά!
 
Οι κήποι του Πασά τόσα χρόνια στέκουν πίσω από τα παλιά βυζαντινά κάστρα, με θέα τον Θερμαϊκό και περιμένουν να αναγνωριστούν, ως ένα μνημείο που κουβαλάει την δική του ξεχωριστή ιστορία!
Μόνο αν δείξουμε σεβασμό και το προφυλάξουμε, μόνο τότε νομίζω πως θα νιώσουμε και την ξεχωριστή ενέργεια αυτού του χώρου. Ίσως να μπορέσουμε μέσα από το θρόισμα των φύλλων να ακούσουμε και τους ψίθυρους μια άλλης εποχής, γεμάτης μυστήριο, ένταση, και μύθων που ζωντανεύουν μέσα από μνήμες και ονείρατα που φτάνουν ως τις μέρες μας, γοητεύοντας κάθε επισκέπτη που αναζητάει το ξεχωριστό!
Ανηφορίστε στους κήπους του Πασά και δείτε από εκεί την ανατολή ή την δύση του ήλιου…Μπορεί μέσα στο πρώτο φέγγισμα της ημέρας ή στο πρώτο σούρουπο, να δείτε πέρα στον ορίζοντα, να ζωντανεύουν μορφές και σύμβολα χαμένων κόσμων, μέσα στην λήθη να αποτινάσουν από πάνω τους την σκόνη και να σας αποκαλύπτονται μαγικά!
 
 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου