Κυριακή 30 Ιουνίου 2013

Το σατανικό σχέδιο της ορχιδέας Ophrys speculum…



orr3.jpg


…ή γιατί κάποιες σφήκες ματαίως ασελγούν πάνω της.

Οι ορχιδέες είναι φυτά που ανήκουν στις οικογένεια Ορχιδίδες (orchidaceae).
(Για το πού οφείλουν το όνομα τους θα γίνει ξεχωριστό ποστ).
Εξελικτικά είναι μια σχετικά νέα οικογένεια φυτών με λουλούδια (αγγειόσπερμα φυτά) σε σχέση με άλλες οικογένειες φυτών, ίσως η νεότερη και πολυπληθέστερη (700 περίπου γένη και πάνω από 30.000 είδη).
Στην Ευρώπη ευδοκιμούν περί τα 350 είδη και στην Ελλάδα περί τα 190.
Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των 30.000 ειδών ορχιδέας απαντώνται στις τροπικές περιοχές του πλανήτη.
Ναι, η βανίλια και το σαλέπι, είναι μερικά από τα προϊόντα που παράγονται από ορχιδέες (και αυτό θα αποτελέσει ξεχωριστό ποστ).
Ναι, το σερνικοβότανο, αυτό που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για τον “έλεγχο” του φύλου των αγέννητων παιδιών τους, είναι ορχιδέα.
Σε αυτό το σημείωμα έχουμε μια πολύ εντυπωσιακή εκπρόσωπο της Οικογένειας Orchidaceae, από το γένος Ophrys, το οποίο θεωρείται ως το πιο σπουδαίο γένος ορχιδέας για την Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα την Ophrys speculum ή αλλιώς ορχιδέα-καθρέφτης.



or1.jpg

 
Η Ophrys speculum είναι από τα πιο φαντασμαγορικά, θα έλεγα, είδη του γένους Ophrys με έναν πολύ εντυπωσιακό θυρεό γαλάζιο, γυαλιστερό περιτριγυρισμένο από παχιές σκουροκόκκινες ή ιώδεις τρίχες. Ανθίζει την άνοιξη (έχει τους λόγους της, θα το δούμε παρακάτω).
Το όνομα Ophrys προέρχεται από την ελληνική λέξη οφρύς δηλ. φρύδια και αναφέρεται στις πλούσιες τρίχες που έχει γύρω από τα πέταλα.



or2.jpg
 
 
Οι ορχιδέες προκάλεσαν το ενδιαφέρον ειδικών και μη, όχι μόνο για τα μοναδικά τους άνθη, αλλά και για την ασυνήθιστη συμπεριφορά τους, που όμοια δεν υπάρχει σε καμία άλλη οικογένεια φυτών.
Για να γονιμοποιηθούν χρησιμοποιούν την σεξουαλική μίμηση και εξαπάτηση.
Το γένος Ophrys, που ανήκει και η ορχιδέα της φωτογραφίας μας,  το κάνει πιο εντυπωσιακά και πιο συστηματικά.
Έχουν μια πολύ ιδιάζουσα δομή στα άνθη τους, η οποία είναι προσαρμοσμένη στην επικονίαση αυτών από τα έντομα, αφού οι ορχιδέες δεν μπορούν να γονιμοποιηθούν από μόνες τους.



or3.jpg



Το κατώτερο πέταλο του άνθους των (ονομάζεται γλωσσάριο) είναι πολύ μεγαλύτερο από τα άλλα πέταλα και έχει στο πίσω μέρος του ένα μακρύ πλήκτρο.
Το γλωσσάριο αυτό χρησιμοποιείται ως διάδρομος προσγείωσης των εντόμων.
Αλλά θα μου πείτε, γιατί να έρθουν τα έντομα και να προσγειωθούν σε ένα τέτοιο διάδρομο;
Οι ορχιδέες έχουν αναπτύξει ένα θαυμαστό μηχανισμό, όπου τα άνθη της και κυρίως το κατώτερο πέταλο –το γλωσσάριο, που λέγαμε- να ομοιάζει με έντομα και πιο συγκεκριμένα με την πλάτη κάποιων θηλυκών εντόμων (όπως μέλισσες, σφήκες κ.α.).
Στο χρώμα, στο σχήμα, ακόμη και στην υφή.
Και το πιο κουφό: ακόμη και στο άρωμα, εκκρίνοντας ειδικές φερομόνες προσέλκυσης των αντίστοιχων αρσενικών.
Φροντίζουν βέβαια πάντα να ανθίζουν την ίδια εποχή που εκκολάπτονται τα αρσενικά έντομα και είναι ενεργά για γονιμοποίηση, ΑΛΛΑ συγχρόνως τα θηλυκά δεν έχουν εμφανισθεί καλά ακόμη (σατανικό, ε;).



orr2.jpg
 
 
Σε αυτή τη διαδικασία δηλ. έχουμε ουσιαστικά τρεις ρόλους.
1. Αυτός που μιμείται (η ορχιδέα)
2. Ο δέκτης της μίμησης (το αρσενικό έντομο)
3. Ο οργανισμός που λαμβάνεται ως πρότυπο (το θηλυκό έντομο)

Ακόμη θα πρέπει να πούμε ότι κάθε ορχιδέα μιμείται ένα συγκεκριμένο έντομο. Δηλαδή κάθε είδος ορχιδέας έχει το δικό της επικονιαστή και κάθε έντομο επικονιαστής έχει τη δική του ορχιδέα.
Ακριβώς γι αυτό το λόγο έχουμε αυτά τα πολύ εντυπωσιακά άνθη και την μεγάλη ποικιλία ειδών από ορχιδέες.
Έτσι, με το να μιμούνται τις ιδιότητες των θηλυκών εντόμων, τα αρσενικά έντομα εξαπατούνται και έλκονται από αυτές.
Η έλξη αυτή βασίζεται περισσότερο στο οσφρητικό τους (οι φερομόνες που λέγαμε) παρά στο οπτικό τους ερέθισμα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα αρσενικά αδυνατούν να ξεχωρίσουν τις ορχιδέες από τα θηλυκά έντομα και έτσι κατευθύνονται προς τα φυτά.
Μάλιστα, σε ταυτόχρονη παρουσία θηλυκών εντόμων και ανθέων ορχιδέας, τα αρσενικά έντομα προτιμούν την ορχιδέα.
Θα σκέφτονται: αυτή βολική μου φαίνεται, τόση ώρα που την παρατηρώ είναι ήσυχη και ακίνητη, ας πάω σε αυτή.
Αφού κάνουν τα ακατονόμαστα στην ορχιδέα, μετά πάνε και σε άλλη ορχιδέα, ξανακάνουν τα ακατονόμαστα και σε άλλη και σε άλλη, έτσι τελικά αδυνατούν να ικανοποιήσουν τα θηλυκά έντομα όταν θα εμφανισθούν (φαντάζεστε πόσες φορές θα το έχουν κάνει και με πόσες ορχιδέες) και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα αρκετά θηλυκά έντομα να παραμένουν αγονιμοποίητα.
 
 
orr5.jpg
 
 
Και φυσικά, το μόνο που καταφέρνουν τα αρσενικά, είναι να μεταφέρουν τη γύρη από άνθος ορχιδέας σε άνθος ορχιδέας, αφού ενώ αυτά παλεύουν να ολοκληρώσουν το ηδονικό τους έργο πάνω στο άνθος της ορχιδέας, η γύρη προσκολλάται πάνω στο κεφάλι ή και στο σώμα του εντόμου, την οποία θα μεταφέρει σε άλλη ορχιδέα που θα πάει να την κανονίσει και αυτή.
Αυτό το γεγονός έχει επηρεάσει σημαντικά την αναπαραγωγική δραστηριότητα κάποιων εντόμων (συγκεκριμένα, κάποιο είδος σφήκας).



orr1.jpg

 
 
Ακόμη, οι ορχιδέες για να επιβιώσουν έχουν άμεση ανάγκη να συμβιώσουν με συμβιωτικούς μύκητες. Και αυτός είναι ο λόγος που δύσκολα μεταφυτεύονται.
Για να βλαστήσουν τα σπέρματα θα πρέπει να προσβληθούν από μύκητες του γένους rhizoctonia.
Οι μύκητες αυτοί, ζούνε στη ρίζα του φυτού, αναπτύσσονται μαζί με το φυτό, προσφέροντας στο φυτό απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ενώ οι ορχιδέες προσφέρουν στους μύκητες το απαραίτητο υπόστρωμα για να αναπτυχθούν.
Αυτό έχει τη σημασία, ότι οι ορχιδέες είναι από τις ευάλωτες οικογένειες φυτών.
Γι αυτό, σε υποβαθμισμένα εδάφη όπου απουσιάζουν οι απαραίτητοι μύκητες τα πρώτα φυτά που εξαφανίζονται είναι οι ορχιδέες.
 


orr4.jpg
 
 
 
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία τις προστατεύει, σε εφαρμογή στην Κοινότητα της Διεθνούς Σύμβασης CITES για το διεθνές εμπόριο των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση.
Γι αυτό απαγορεύεται αυστηρά να κόβετε άνθη ορχιδέας ή να βγάζετε βολβούς, ειδικά όταν πρόκειται για σπάνια ορχιδέα.
 
 

 

Καβάλα στ΄ άλογα Σπεράδος - Χώρα




 
Καβάλα στ΄ άλογά τους οι μερακλήδες καβαλαραίοι Τηνιακοί, αθλούμενοι και καμαρωτοί ξεκίνησαν πορεία από το Σπεράδο προς τη Χώρα Τήνου, μέσα από αγροτικούς ημιονικούς δρόμους, περνώντας από τον Κολοκ΄θά, πλησίον του Μουντάδου Τήνου, κατηφορίζοντας τους κακοτράχαλους δρόμους, απολαμβάνοντας την ομορφιά της φύσης και την ιππασία.
 
Στην κατάβαση και η μικρή αναβάτης μαζί με τον πατέρα της, εγκλιματίζεται στην άθληση στη φύση, που για μας, τούς γονείς μας και τους προγόνους μας ήταν τρόπος ζωής, αυτό το μεταφορικό μέσο.
Μερικοί τυχεροί απολαύσαμε την προετοιμασία του αλόγων για την πορεία και είδαμε από κοντά ένα ζώο που στις μέρες μας σπανίζει ιδικά στις πόλεις.  
 
 
 
 
 
 

Ηράκλειο. Η χολέρα «χτύπησε» τον υπεραιωνόβιο πλάτανο στον Άγιο Τίτο

 
 
 
 
Επιχείρηση σωτηρίας του ιστορικού δέντρου που προσφέρει δροσιά και ίσκιο για χαλάρωση στην πλατεία του Αγίου Τίτου, έχει στηθεί από τον Δήμο Ηρακλείου.      

Αιτία για την περιπέτεια του πλατάνου είναι η προσβολή του από χολέρα, με τις συνέπειες πάνω στο φυτό να είναι ήδη ορατές και με γυμνό μάτι.
 
 
 
 
 
Σύμφωνα με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο κ. Αριστείδη Μπολάκη, ήδη εφαρμόζεται ...θεραπεία με βιολογικά μέσα, αφού το γεγονός ότι το δέντρο βρίσκεται σε πολυσύχναστο σημείο της πόλης, δεν επιτρέπει πιο επιθετική θεραπεία.
 
 
 
 
Ωστόσο ο κ. Μπολάκης ανέφερε στο CretePlus.gr ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν είναι σπάνιο, καθώς ο εν λόγω πλάτανος δεν επικοινωνεί με το υγρό στοιχείο, το οποίο είναι ζωτικό για το συγκεκριμένο είδος φυτού.
 
 
 
Τέλος, κατέληξε λέγοντας ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για το δέντρο, καθώς η μέθοδος με την οποία αντιμετωπίζουν οι αρμόδιοι του Δήμου την χολέρα, αναμένεται να φέρει αποτελέσματα.
 
 
 

Γρεβενά - Καρπερό. Χαμηλά τα επίπεδα καισίου στο εδάφος


Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας σύμφωνα με το Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

 
Μετά από το θόρυβο που προκλήθηκε σχετικά με την ύπαρξη μη φυσικών ραδιενεργών εκπομπών σε περιοχή των Γρεβενών, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Δακής, επικοινώνησε με τον Επίκουρο Καθηγητή του Εργαστηρίου Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνο Ιωαννίδη, προκειμένου να ενημερωθεί εκτενώς για τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας. Ο κ. Ιωαννίδης, η επιστημονική ανακοίνωση του οποίου πυροδότησε τον αδικαιολόγητο θόρυβο κατά την άποψη του, υπήρξε απόλυτα καθησυχαστικός. Σε γραπτή απάντηση του επίσης προς τον Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, δήλωσε ότι οι μετρήσεις σε δείγμα εδάφους στην τοποθεσία "Καρπερό" στα Γρεβενά, έδειξαν χαμηλά επίπεδα καισίου -137, κάτω από τα επίπεδα της φυσικής ραδιενέργειας και διαβεβαίωσε ότι δεν αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
 
 
 

Ντομάτες και αφρόψαρα σε ένα πρωτότυπο θερμοκήπιο-ιχθυοτροφείο



 

Ντομάτες και αφρόψαρα μεγαλώνουν μαζί σε ένα πρωτότυπο θερμοκήπιο-ιχθυοτροφείο στο Βερολίνο. Oι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι φιλικές προς το περιβάλλον και τα αποτελέσματα ελπιδοφόρα.
Σε ένα διαφορετικό θερμοκήπιο στο Βερολίνο συνυπάρχουν ντοματιές με αφρικανικές κιχλίδες, μικρά ψάρια του γλυκού νερού που είναι περιζήτητα στους λάτρεις των ενυδρείων. Ένας ασυνήθιστος εν πρώτοις συνδυασμός που όμως στην πράξη φαίνεται να αποδίδει… σημαντικούς καρπούς. Όταν οι κιχλίδες είναι πεινασμένες ο υπεύθυνος βιολόγος Χέντρικ Μόνζεες τις ταΐζει, με μία ειδική τροφή, πλούσια σε ιχνοστοιχεία.
Το υβριδικό αυτό θερμοκήπιο-εκτροφείο λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Λάιμπνιτς για την Υδροοικολογία, το οποίο εκπονεί μελέτες που αφορούν συνδυαστικές μεθόδους εκτροφής ψαριών με φυτικές καλλιέργειες.

Πιο συγκεκριμένα: οι κιχλίδες ζουν και αναπαράγονται σε δώδεκα μικρές τεχνητές λίμνες ενώ γύρω τους μεγαλώνουν ντοματιές, οι οποίες ποτίζονται με νερό που προέρχεται από τις πρώτες. Η θερμοκρασία του θερμοκηπίου διατηρείται σταθερή στους 27 βαθμούς, κάτι που συμβάλλει τόσο στην ανάπτυξη των φυτών όσο και των ψαριών.
 
  
Τεχνολογία αιχμής φιλική προς το περιβάλλον

Ντομάτες και ψάρια αναπτύσσονται έτσι παράλληλα, σε ένα περιβάλλον που τους εξασφαλίζει ιδανικές συνθήκες. Με τη βοήθεια προηγμένων μικροσυστημάτων άρδευσης οι λίμνες επικοινωνούν με το υπέδαφος κάτω από τις ντοματιές, κι έτσι αυτές ποτίζονται από το ίδιο νερό. Επίσης οι διάφορες ουσίες που εκκρίνουν τα ψάρια στο νερό παίζουν το ρόλο φυσικού λιπάσματος. Το νερό είναι έτσι εμπλουτισμένο με στοιχεία όπως αμμωνία, τα οποία αποτελούν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη της ντομάτας. Μάλιστα οι ποσότητες ιχνοστοιχείων που διοχετεύονται ημερησίως στις ντοματιές είναι προκαθορισμένες και ελέγχονται μέσω ειδικών φίλτρων.
Με το έξυπνο αυτό σύστημα εξοικονομείται πολύτιμη ενέργεια ενώ παράλληλα εξασφαλίζονται οι καλύτερες δυνατές συνθήκες ανάπτυξης και αναπαραγωγής για τα ψάρια, λένε οι επιστήμονες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Αντίστοιχα οι ντομάτες που παράγονται πληρούν υψηλές προδιαγραφές βιολογικής καλλιέργειας αλλά και ποιότητας.
 
 
πηγή: http://tro-ma-ktiko.blogspot.gr/
 
 

Έρευνα μαθητή βρίσκει καλύτερους τρόπους για να οικοδομήσουμε πράσινες στέγες

 
πράσινος
 


«Σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά» είναι κάτι περισσότερο από ένα περιβαλλοντικό σλόγκαν - είναι επίσης ένας καλός τρόπος για να προσεγγίσουμε μια πράσινη κατασκευή στέγης, σύμφωνα με τον James McDonald, ο οποίος κέρδισε BS του στην βιολογία στο πανεπιστήμιο Loyola Marymount τον Μάιο.


Έρευνα του McDonald 's σε σχέση με την πράσινη τεχνολογία κατασκευής φυτεμένων δωμάτων κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών του, υποδηλώνει σαφώς ότι ενδημικά φυτά πηγαίνουν καλύτερα στο κλίμα της Νότιας Καλιφόρνιας, ενισχύοντας τα οφέλη της έχοντας μια πράσινη στέγη στην κορυφή ενός κτιρίου.
Ο McDonald παρουσίασε τα ευρήματά του κατά το πέμπτο ετήσιο Συμπόσιο Προπτυχιακής Έρευνας LMU. Το έργο του επικεντρώνεται στη σύγκριση του πιο κοινού είδους των φυτών που χρησιμοποιούνται για τις πράσινες στέγες -sedums, (εμφανίζεται στο πάνω μισό της εικόνας) - με μια γηγενή είδη φυτών dudleyas. «Η βάση του έργου ήταν να δοκιμαστεί η θερμο-ανοχή των δύο γένων των φυτών," είπε ο McDonald.
Η έρευνά του έδειξε ότι οι τοπικές dudleyas, ένα είδος χυμώδους φυτού, ήταν καταλληλότερα για υψηλότερες θερμοκρασίες και συνθήκες που είναι τυπική στη Νότια Καλιφόρνια.


Τα Sedums είναι τα πιο διαδεδομένα φυτά σε πράσινες στέγες, επειδή μεγαλώνουν σχετικά καλά σε περιοχές όπου οι πράσινες βιομηχανίες στεγών πρώτο-απογειώθηκαν, σε κλίματα που είναι λιγότερο άγονα από την Νότια Καλιφόρνια, δήλωσε η Philippa Drennan, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του και σύμβουλος για το έργο του McDonald. "Η Ευρώπη έχει μια μεγάλη πράσινη κουλτούρα φυτεμένων δωμάτων και τα sedums αναπτύσσονται αρκετά καλά σε αυτόν τον τομέα. Επίσης, βόρεια [Southern California], και προς τον Καναδά, ή ακόμα και προς τα βορειοανατολικά των Ηνωμένων Πολιτειών, τα sedums είναι πολύ καλή λύση, διότι έχουν την τάση να αυξάνονται σε πιο δροσερές περιοχές».


Ο McDonald ήταν νέος όταν εντάχθηκε στην εν εξελίξει έρευνα της Drennan με θέμα τις πράσινες στέγες, οι οποίες παρέχουν μια φυσική εναλλακτική λύση για άλλα μονωτικά υλικά. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση της απορροής ομβρίων και να παρέχουν ενδιαίτημα για τα πουλιά και τα έντομα.
Σε υψηλής θερμότητας περιοχές όπως η Νότια Καλιφόρνια, με θερμοκρασίες πάνω στα περισσότερα κτίρια θα γίνουν τόσο υψηλές που τα φυτά έχουν την τάση να στεγνώσουν και να πεθάνουν. «Βρήκαμε ότι οι dudleyas ήταν σε θέση να αντέξουν στις υψηλότερες θερμοκρασίες," McDonald είπε, "και στις υψηλότερες θερμοκρασίες περισσότερα κύτταρα ζούσαν στις dudleyas απ' ότι στα sedums."
 

Αλλά η επιβίωση των φυτών δεν ήταν το μόνο μέλημα της έρευνας
του McDonald. "Όταν βάζετε πράγματα που είναι μη ιθαγενών σε περιοχές, έχουν μερικές φορές αρνητικές επιπτώσεις. Δεν υποστηρίζουν τα έντομα ή πουλιά και τις μέλισσες αυτού του περιβάλλοντος», είπε, προσθέτοντας ότι οι τοπικές dudleyas θα έχουν μια καλύτερη πιθανότητα να αναπτυχθεί ως ένα οικοσύστημα στις στέγες των σπιτιών και να είναι μία αποτελεσματική πράσινη στέγη.
 
 
 

μετάφραση: Τάτσης Κώστας (Γεωπόνος)
 

Ξεκίνησε η ανακύκλωση απορριμμάτων σε Τερψιθέα και Κοιλάδα Λάρισας

 

ανακύκλωση απορριμμάτων Μετά την ανάπτυξη του προγράμματος ανακύκλωσης συσκευασιών στον Δήμο Λαρισαίων το 2009 και Δήμο Γιάννουλης το 2011, έφτασε η στιγμή και οι κάτοικοι της Τοπικής  Κοινότητας Τερψιθέας και Δημοτικής Ενότητας Κοιλάδας να συμβάλλουν με τη σειρά τους στο έργο της ανακύκλωσης.
 
Στις παραπάνω περιοχές, μοιράστηκε πόρτα-πόρτα ενημερωτικό υλικό για τη σωστή εφαρμογή της ανακύκλωσης σε 1.549 νοικοκυριά και ήδη έχουν τοποθετηθεί οι περισσότεροι μπλε κάδοι.
 
 
Συγκεκριμένα:
 
Τερψιθέα: 76 κάδοι
Κοιλάδα: 18 κάδοι
Αμυγδαλέα: 8 κάδοι
Ελευθερές: 15 κάδοι
Κουτσόχερο: 8 κάδοι
Λουτρό: 7 κάδοι
Μάνδρα: 13 κάδοι
Ραχούλα: 15 κάδοι
 
Αρκετοί από τους κατοίκους αυτών των περιοχών έχουν δείξει ενδιαφέρον για το εγχείρημα προσερχόμενοι στο περίπτερο της Ανακύκλωσης που υπήρχε στο «Φεστιβάλ Πηνειού» ζητώντας πληροφορίες και παίρνοντας την τσάντα της ανακύκλωσης με τα ενημερωτικά φυλλάδια και το μήνυμα του Δημάρχου.
 
Ο Δήμος Λαρισαίων, πέρα από την συνεχή αναβάθμιση των υπηρεσιών της Καθαριότητας που έχει καταστήσει τη Λάρισα μια από τις καθαρότερες πόλεις, αλλά και τη λειτουργία ενός υπερσύγχρονου ΧΥΤΑ, εδώ και πάνω από μια δεκαετία, συλλέγει και ανακυκλώνει χαρτί από όλες τις σχολικές μονάδες και όλα τα εμπορικά του Δήμου μας. Επίσης, πρωτοστατεί στην ανακύκλωση μπαταριών, παλαιών οχημάτων καθώς και ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, με εντυπωσιακά αποτελέσματα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας που όλοι γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί η απειλή της κλιματικής αλλαγής.
Γνωρίζοντας την ευαισθησία και το ενδιαφέρον των πολιτών για το Δήμο μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο προσδοκούμε πέρα από εμάς να ευημερούν και οι μελλοντικές γενιές, ζητάμε τη συμμετοχή όλων στο πρόγραμμα ανακύκλωσης.
 
Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την ανακύκλωση συσκευασιών μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να συμβουλεύονται τον ιστότοπο του Δήμου Λαρισαίων στη διεύθυνση: http://www.larissa-dimos.gr/larissa/anakyklosh/index.shtm ή να απευθύνονται στο τηλεφωνικό κέντρο της Υπηρεσίας Καθαριότητας Περιβάλλοντος (Δευτέρα έως Παρασκευή 07.00-15.00) τηλ 2410-680200.

 
 
 
 

Φουκουσίμα. Πολύ υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας σε νερό από φρεάτιο κοντά στον ωκεανό



 
 
Η διαχειρίστρια εταιρία του πυρηνικού εργοστασίου της Φουκουσίμα ανακοίνωσε χθες ότι ανίχνευσε ακόμη πιο υψηλά επίπεδα ραδιενεργών στοιχείων σε σχέση με προηγούμενες αναλύσεις στο νερό που έχει συγκεντρωθεί στη βάση των αντιδραστήρων, το οποίο ελήφθη από ένα νέο φρεάτιο που βρίσκεται πιο κοντά στον ωκεανό, ενώ δηλώνει ότι δεν είναι σε θέση να κρίνει αν το ραδιενεργό νερό εκρέει ή όχι στη θάλασσα.

Η Tokyo Electric Power (Tepco) μέτρησε επίπεδα 3.000 μπεκερέλ ανά λίτρο για τα ραδιενεργά στοιχεία που παράγουν ακτίνες βήτα, όπως το στρόντιο 90, σε υγρό που ελήφθη την περασμένη Παρασκευή από ένα νέο σημείο λήψης που βρίσκεται ανάμεσα στους αντιδραστήρες και τη θάλασσα. Τα επίπεδα αυτά είναι αρκετές δεκάδες φορές υψηλότερα του ανώτατου ορίου που έχει οριστεί για το θαλασσινό νερό.

Αρχικά η Tepco είχε ανακοινώσει ότι τα ύδατα είχαν συγκεντρωθεί εκεί όπου είχαν ληφθεί την πρώτη φορά, δηλαδή σε σημείο που απέχει από τον ωκεανό και δεν είχαν εξαπλωθεί πιο μακριά.

Η ενίσχυση των ελέγχων δείχνει αναμφίβολα ότι αυτό δεν συμβαίνει, καθώς τα επίπεδα των ραδιενεργών στοιχείων από δείγμα που ελήφθη από το νέο φρεάτιο είναι υπερδιπλάσια σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση δείγματος.

Στην ερώτηση αν είναι πιο υψηλά τα επίπεδα της ραδιενέργειας στο νερό που έχει συγκεντρωθεί στη βάση των αντιδραστήρων κοντά στον Ειρηνικό, η Tepco απαντά: "δεν γνωρίζουμε τον λόγο, αλλά αυτό το θαλασσινό νερό που εξετάστηκε δεν δείχνει αύξηση των επιπέδων ραδιενέργειας".
 
 
Η εταιρία πάντως αυτή τη φορά δηλώνει πως "επί του παρόντος δεν μπορεί να κρίνει αν το μολυσμένο νερό εκρέει ή όχι στον γειτονικό ωκεανό".

Η Tepco υπόσχεται ενίσχυση των ελέγχων. Το πυρηνικό εργοστάσιο Φουκουσίμα Νταΐτσι επλήγη από τον σεισμό και το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου 2011 στην βορειοανατολική Ιαπωνία.

Η διακοπή τροφοδότησης με ηλεκτρικό ρεύμα εξαιτίας ενός ορμητικού κύματος προκάλεσε διακοπή των συστημάτων ψύξης του καυσίμου που έλιωσε μέσα στους τρεις αντιδραστήρες από τους έξι που έχει το πυρηνικό εργοστάσιο.

Οι 3.000 εργαζόμενοι στις εγκαταστάσεις ανακαλύπτουν σιγά σιγά την έκταση των ζημιών δίνοντας μάχη ώστε τα προβλήματα που προκύπτουν σε τακτική πλέον βάση να μην λάβουν διαστάσεις μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης.
 

πηγή: http://newsmessinia.blogspot.com/

 

Μία... «κουβέρτα» για τον παγετώνα



Μία... «κουβέρτα» για τον παγετώνα
 

Εντυπωσιακές φωτογραφίες από τις Άλπεις

 
Κάθε πιθανό τρόπο χρησιμοποιούν οι επιστήμονες στην Ελβετία κάθε καλοκαίρι για να προστατεύσουν έναν από τους παλαιότερους παγετώνες των Άλπεων από το λιώσιμο: τεράστια προστατευτικά υφάσματα απλώνονται πάνω στον πάγο σε μία προσπάθεια να περιορίσουν την τήξη καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν.

Ο παγετώνας Ρήνος, από όπου πηγάζει και ο ομώνυμος ποταμός, στις κεντρικές Ελβετικές Άλπεις, έχει μειωθεί δραματικά σε όγκο τα τελευταία 150 χρόνια.

Η καινοτόμος μέθοδος προστασίας έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε ταυτόχρονα οι επισκέπτες να μπορούν να δουν τον πάγο από μία εντελώς διαφορετική οπτική. Οι ερευνητές έχουν σκάψει ένα τούνελ μέσα στον παγετώνα, αρκετά μεγάλο ούτως ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να περπατούν μέσα του. Έτσι οι επισκέπτες κάνουν ένα ταξίδι στο χρόνο, σε έναν κόσμο που δεν έχει εκτεθεί για χιλιάδες χρόνια.


Δείτε τις φωτογραφίες








 
 
 
 
 

Σάββατο 29 Ιουνίου 2013

Η «Γαλάζια λίμνη» της Μεσσηνίας!!!

 
 
 
 

Σέβομαι το περιβάλλον και μαζεύω ό,τι αφήνει ο σκύλος μου πίσω του


 

Σέβομαι το περιβάλλον και όσους ζουν γύρω μου, γι’ αυτό και μαζεύω ό,τι αφήνει πίσω ο σκύλος μου! Δεν θέλει και πολύ μυαλό, ούτε κόπο! Μόνο τρόπο!
Γι’ αυτό κάθε φορά που βγάζετε στον σκύλο σας βόλτα να έχετε μαζί σας μια σακουλίτσα για να μαζεύετε τα κακά του!

 

πηγή: www.zoosos.gr
 
 

Η πιο επικίνδυνη διαδρομή για ποδήλατο!

 
 
perierga.gr - Οι πιο τολμηροί ποδηλάτες στον κόσμο!
 
 
 
Τα Cliffs of Moher είναι ένας αρχαίος σχηματισμός ψαμμίτη στην Ιρλανδία, που πέρα από την απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου, προσφέρει ποικίλλες δραστηριότητες στους επισκέπτες: Ορειβασία, χώρους για πικνίκ και… ποδηλασία! Ποδηλασία βέβαια για λίγους παράτολμους καθώς ο δρόμος είναι ένα στενό μονοπάτι που προεξέχει από το βράχο, ενώ το κενό μετρά ούτε λίγο ούτε πολύ τα 180 μέτρα βάθος!
 
 
perierga.gr - Οι πιο τολμηροί ποδηλάτες στον κόσμο!
 
 
Κάποιος θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα τολμηρός και άφοβος για να περπατήσει εκεί πόσω μάλλον να κάνει ποδήλατο! Κι όμως, ατρόμητοι ποδηλάτες έρχονται αντιμέτωποι με το θάνατο, καθώς ένα δυνατό φύσημα του ανέμου ή μια στραβοτιμονιά μπορεί να οδηγήσουν στο κενό. Κι όταν μάλιστα το διαθέσιμο μονοπάτι στενεύει επικίνδυνα σε ορισμένα σημεία (στα 10 εκατοστά!), τότε καταλαβαίνετε την επικινδυνότητα αλλά και την… απερισκεψία της προσπάθειας.
 

perierga.gr - Οι πιο τολμηροί ποδηλάτες στον κόσμο!

perierga.gr - Οι πιο τολμηροί ποδηλάτες στον κόσμο!

perierga.gr - Οι πιο τολμηροί ποδηλάτες στον κόσμο!
 
 
 
 
 

Το άγαλμα του Ηρακλή στα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς

 

Το άγαλμα του Ηρακλή στα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάςΗ επιτροπή της UNESCO αποφάσισε  στην πρωτεύουσα της Καμπότζης, ότι το ορεινό πάρκο με το μεγάλο σιντριβάνι στην πόλη Κάσσελ της Γερμανίας και το άγαλμα του Ηρακλή στην κορυφή του παλατιού, ανήκει πλέον στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Το παλάτι χτίστηκε το 1786 και περιέχει μια σημαντική συλλογή έργων τέχνης.
Εξαιρετικά αγάλματα του Ηρακλή βρίσκονται, επίσης, στην κεντρική πλατεία του Augsburg, καθώς και στην πόλη της Χαϊδελβέργης.
Ο μυθικός Ηρακλής, που θεωρείται ο μεγαλύτερος Έλληνας ήρωας, γεννήθηκε στη Θήβα και ήταν γιος του Δία και της Αλκμήνης, η οποία μετά τον θάνατο του συζύγου της (Αμφιτρύονα) παντρεύτηκε τον Ραδάμανθυ και μαζί έζησαν μέχρι το τέλος στην ομηρική πόλη Ωκαλέα που βρίσκεται ανατολικά της Αλιάρτου.
 
Πάρις Βαρβαρούσης
Πανεπιστήμιο Αθηνών
 
 
πηγή: http://viotianet.gr/
 
 

Παρατηρώντας τα ...αστέρια στον Πάρνωνα

 
 
 
 
Ιδανικό μέρος έχει χαρακτηριστεί από ερασιτέχνες αστρονόμους ο Πάρνωνας για την παρατήρηση και φωτογράφηση αστεριών. Μάλιστα κάθε μήνα σχεδόν η Αστρονομική Ένωση Σπάρτης διοργανώνει στο βουνό εξορμήσεις για αυτό ακριβώς το λόγο.
 
Μάλιστα το 2012 είχε γίνει στον Πάρνωνα και η 6η Πανελλαδική συγκέντρωση των  ερασιτεχνών αστρονόμων,  ενώ φέτος η 7η Πανελλαδική συγκέντρωση θα γίνει στις αρχές Ιουλίου στην Καστορία, στο Γράμμο συγκεκριμένα.
Ο Πάρνωνας θεωρείται κατάλληλος γιατί είναι ψηλά και δεν έχει φωτορύπανση ενώ και το φυσικό περιβάλλον είναι ιδανικό για τους ερασιτέχνες αστρονόμους.
Η Αστρονομική Ένωση Σπάρτης «Διόσκουροι» είναι ένας νέος σύλλογος που ιδρύθηκε τον Μάιο του 2009. Η έδρα της Ένωσης βρίσκεται στην πόλη της Σπάρτης και έχει ως σκοπό τη διάδοση και εκλαΐκευση των αστρονομικών γνώσεων, την συνεργασία μεταξύ όλων των Ελλήνων ερασιτεχνών αστρονόμων με σκοπό την διάδοση και την ανάπτυξη της ερασιτεχνικής αστρονομίας στην Ελλάδα,  αλλά και την εν γένει προαγωγή της επιστήμης της αστρονομίας.
Οι «Διόσκουροι», από την ίδρυσή τους έως και σήμερα, έχουν δραστηριοποιηθεί με επιτυχία στον χώρο σε σημαντικές αστρονομικές παρατηρήσεις και εκδηλώσεις:
Τον Ιούνιο του 2009, στα πλαίσια των εκδηλώσεων για το «Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009» με ομιλίες διακεκριμένων Αστρονόμων και Αστροφυσικών του Πανεπιστημίου Αθηνών, η Α.Ε.Σ. συμμετείχε με έκθεση αστροφωτογραφίας και με αστροπαρατήρηση με τα τηλεσκόπια των μελών, της στις πόλεις της Σπάρτης και της Τρίπολης.
 
 
 

Πράσινος αστικός σχεδιασμός & υπαίθριοι χώροι στην Ελλάδα

 

 
 
#Μ. Μακροπούλου, Αρχιτέκτων Μηχανικός M.Sc, Υποψήφια Διδάκτωρ, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πολυτεχνική Σχολή, Π. Θεσσαλίας

#Α. Γοσποδίνη
Καθηγήτρια Πολεοδομίας & Αστικού Σχεδιασμού, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πολυτεχνική Σχολή, Π. Θεσσαλίας



ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
 
 
Αποτελεί κοινό τόπο ότι οι σύγχρονες πόλεις, αντιμετωπίζουν σοβαρά πολεοδομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία σε συνδυασμό με το παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, εντείνουν την υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και κατ' επέκταση την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Θεωρείται επιτακτική η ανάγκη για στροφή στις καθαρές και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, στην βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων και στον 'πράσινο' αστικό σχεδιασμό (Green Urban Design), ώστε να επιτευχθεί η περιβαλλοντική αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος.
Η παρούσα εργασία εστιάζει στον 'πράσινο' σχεδιασμό των αστικών υπαίθριων χώρων και στην καθοριστική συμβολή τους στο αστικό μικροκλίμα και στις συνθήκες θερμικής άνεσης σε αυτούς και στα γειτονικά κτίρια. Γίνεται αναφορά στους παράγοντες που επηρεάζουν το αστικό μικροκλίμα και αναλύονται οι βασικές περιβαλλοντικές παράμετροι και τα μέσα του πράσινου σχεδιασμού. Επίσης, παρουσιάζεται ο ανασχεδιασμός ενός υπαίθριου χώρου που φιλοξενεί ποικίλες δραστηριότητες, και συγκεκριμένα, του υπαίθριου χώρου των εγκαταστάσεων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βόλο.
Προτείνεται η αναδιαμόρφωση του χώρου με την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των αρχών του πράσινου σχεδιασμού, καθώς και των κλιματολογικών στοιχείων, με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών άνεσης και του μικροκλίματος της περιοχής του Πανεπιστημίου.



1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι σύγχρονες πόλεις, χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία του δομημένου περιβάλλοντος και μεγάλες πληθυσμιακές πυκνότητες, ενώ στην πλειονότητά τους οι υπαίθριοι χώροι είναι περιορισμένοι. Η ανεπαρκής παρουσία αυτών των χώρων στις πόλεις σε συνδυασμό με τα πολλαπλά περιβαλλοντικά προβλήματα που επικρατούν σε παγκόσμιο επίπεδο, τη μεγάλη συγκέντρωση ανθρώπινων δραστηριοτήτων και τη ραγδαία αύξηση των αυτοκινήτων, συνέβαλλαν στην εκτεταμένη ρύπανση του αστικού περιβάλλοντος και στην υποβάθμιση του αστικού τοπίου γενικότερα. Γεγονός που προβάλλει την περιβαλλοντική αποκατάσταση των πόλεων ως ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα (Μακροπούλου Μ. και Γοσποδίνη Α., 2010) και μια νέα πρόκληση του αστικού σχεδιασμού (Γοσποδίνη, 2009).

Οι υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρούνται στο εσωτερικό των πόλεων αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα για την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους, τις συνθήκες θερμικής άνεσης, την ενεργειακή κατανάλωση, τη δημόσια υγεία και τα αυξημένα επίπεδα ρύπων. Η υιοθέτηση και εφαρμογή των βιοκλιματικών αρχών και μεθόδων στο σχεδιασμό των αστικών υπαίθριων χώρων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την βελτίωση του μικροκλίματος μιας περιοχής (Gaitani N. et al, 2011).

Η παρούσα εργασία εστιάζει στον 'πράσινο' σχεδιασμό των αστικών υπαίθριων χώρων και στην καθοριστική συμβολή τους στο αστικό μικροκλίμα, στις συνθήκες θερμικής άνεσης σε αυτούς και στα γειτονικά κτίρια. Γίνεται σύντομη αναφορά στους παράγοντες που επηρεάζουν το αστικό μικροκλίμα και καταγράφονται οι βασικές περιβαλλοντικές παράμετροι και τα μέσα του πράσινου σχεδιασμού. Έπειτα παρουσιάζεται η πρόταση ανασχεδιασμού, με βιοκλιματική προσέγγιση, του υπαίθριου χώρου των εγκαταστάσεων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Πεδίον Άρεως, στο Βόλο.
 


2. ΑΣΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑ

Στο εσωτερικό μιας αστικής περιοχής, συχνά εντοπίζονται διαφοροποιήσεις στο κλίμα από τόπο σε τόπο σε απόσταση ακόμη και μερικών χιλιομέτρων, διαμορφώνοντας έτσι ένα μικρής κλίμακας πρότυπο του κλίματος, το λεγόμενο "μικροκλίμα" (Santamouris M. and Asimakopoulos D. στο Gaitani N. et al, 2005). Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν το μικροκλίμα είναι: η τοπογραφία, το ανάγλυφο του εδάφους, οι επιφάνειες εδαφοκάλυψης και η αστική μορφολογία (Oke T. R. στο Gaitani N. et al, 2007). Γενικά, το μοναδικό μικροκλίμα της κάθε πόλης είναι αποτέλεσμα του πολυσύνθετου δομημένου περιβάλλοντος, της ποσότητας του πρασίνου και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Όλα αυτά, δημιουργούν μια θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στις αστικές και τις περιαστικές περιοχές (Oke στο Smith C. and Levermore G., 2008).

Σήμερα, παρατηρείται κυρίως η διαμόρφωση αρκετά υψηλότερων θερμοκρασιών στα αστικά κέντρα σε σχέση με τις περιαστικές περιοχές και την ύπαιθρο, δημιουργώντας το λεγόμενο φαινόμενο της "αστικής θερμικής νησίδας" (Oke στο Vu et al, 1998). Το φαινόμενο αυτό είναι εντονότερο κατά τη διάρκεια της νύχτας (Oke στο Vu et al, 1998; Santamouris M., 2006; Oke στο Smith C. and Levermore G., 2008). Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών επιδρά σημαντικά στο κλίμα των πόλεων και κατ' επέκταση στην ποιότητα ζωής των κατοίκων τους, ενώ παράλληλα αυξάνει τις απαιτήσεις για δρο-σισμό και συνεπώς αυξάνεται η ενεργειακή κατανάλωση με ότι αυτό συνεπάγεται (αιχμή ενεργειακής ζήτησης και υψηλές τιμές ενεργειακής κατανάλωσης) (Gaitani N. et al, 2011). Άλλωστε, η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ενεργειακό ισοζύγιο ενός κτιρίου με το αστικό περιβάλλον γύρω από αυτό, είναι κοινά αποδεκτή (Sanchez F. and Alvarez S., 2004).

Ο μετριασμός, του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας αποτελεί ένα στοιχείο κλειδί για την επίτευξη της βιωσιμότητας των πόλεων και μπορεί να πραγματωθεί μέσα από τη βελτίωση του αστικού μικροκλίματος, επεμβαίνοντας δηλαδή τόσο στο κτιριακό απόθεμα των πόλεων όσο και στους υπαίθριους χώρους τους.

 

3. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ

3.1 Οι βασικότερες περιβαλλοντικοί παράμετροι του βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός σε πολεοδομικό επίπεδο, προτείνει το σχεδιασμό ή την ανάπλαση υποβαθμισμένων οικιστικών περιοχών με μια εναλλακτική προσέγγιση, της οποίας θεμελιώδης αρχή είναι αυτή που αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα των φυσικών μηχανισμών θέρμανσης, ψύξης και φωτισμού, έτσι ώστε να βελτιώνονται οι τοπικές κλιματικές συνθήκες (Ανδρεαδάκη, 2006).

Οι δύο βασικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που διαμορφώνουν το χαρακτήρα του αστικού μικροκλίματος είναι: η ηλιακή ακτινοβολία, δηλαδή η διαθεσιμότητα ηλιασμού του συνόλου του δομημένου περιβάλλοντος και των υπαίθρων χώρων, και η ροή του ανέμου στο εσωτερικό της πόλης (Χρονόπουλος Δ., 2011). Η επίδραση των δύο αυτών παραγόντων διαφοροποιείται σε ετήσια βάση και επιδέχεται την ανάλογη αξιοποίησή τους.

Κατά τη χειμερινή περίοδο βασικός στόχος του σχεδιασμού είναι η προστασία του ανοιχτού χώρου από τους ψυχρούς ανέμους (ανεμοπροστασία), επιτρέποντας μόνο τον απαραίτητο αερισμό, και η δυνατότητα έκθεσής του στον ήλιο (ηλιασμός). Αντίστοιχα, στη θερινή περίοδο ο σχεδιασμός στοχεύει στην ελαχιστοποίηση της θερμικής προσόδου από τη ηλιακή ακτινοβολία (ηλιοπροστασία), στη βελτιστοποίηση των μεθόδων φυσικού δροσι-σμού και αερισμού για την απαγωγή θερμότητας από τον ανοιχτό χώρο (RUROS, 2004).

Προκύπτουν έτσι οι παρακάτω περιβαλλοντικές παράμετροι που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής κατά τον βιοκλιματικό σχεδιασμό τόσο των κτιρίων, όσο και των υπαίθριων χώρων: ηλιασμός, ανεμοπροστασία, ηλιοπροστασία, φυσικός δροσισμός και αερισμός.

Οι παράμετροι αυτές επηρεάζονται από τα κλιματολογικά δεδομένα, την γεωμετρία και την τοπογραφία ή μορφολογία του χώρου. Η γεωμετρία του χώρου είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της διαμόρφωσης περιβάλλοντος, αφού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη σκίαση και τη ροή του ανέμου (Χαραλαμπόπουλος Ι., 2009). Επίσης, η διάταξη του τεχνητού ή φυσικού περιβάλλοντος και η τοπογραφία της περιοχής καθορίζουν τον τρόπο ροής του ατμοσφαιρικού αέρα με αποτέλεσμα να διαμορφώνουν τόσο την ταχύτητα όσο και τη διεύθυνση του ανέμου (Oke 1981a; Uno et al. 1989; Mochiba et al. 2008; στο Χαραλαμπόπουλος Ι., 2009).
 

Ειδικότερα για κάθε περιβαλλοντική παράμετρο έχουμε:

1. Ηλιασμός:
Η ηλιακή πρόσβαση στους υπαίθριους χώρους διαφοροποιείται ανάλογα με τον προσανατολισμό του δρόμου και από τον λόγο του ύψους του κτιρίου προς την απόσταση από το απέναντι κτίριο, δηλαδή το πλάτος του δρόμου Η/W [όπως άλλωστε προτάθηκε από τον Οke (1987)]. Ο προσανατολισμός μιας επιφάνειας και η κλίση της ως προς το οριζόντιο επίπεδο, επηρεάζουν την ένταση της προσπίπτουσας ακτινοβολίας, αλλά και την πιθανότητα σκίασής της από τις παρακείμενες επιφάνειες, ενώ απαιτείται η γνώση της ημερήσιας τροχιάς του ήλιου στις διάφορες εποχές του έτους (Αξαρλή Κ.,2008).

2. Ηλιοπροστασία: Τη θερινή περίοδο, ιδιαίτερα στα νότια γεωγραφικά πλάτη, η σκίαση είναι καθοριστικός παράγοντας για τον έλεγχο της θερμοκρασίας και σημαντική παράμετρος οπτικής άνεσης (Χρυσομαλλιδου Ν., 2004). Για το λόγο αυτό προβλέπεται η ηλιοπροστασία των υπαίθριων χώρων είτε με κατάλληλες φυτεύσεις, όπου το σχήμα και η πυκνότητα του φυλλώματος των δέντρων καθορίζουν τη δυνατότητα σκίασης, είτε με τη χρήση του απαραίτητου αστικού εξοπλισμού (σκίαστρα, στέγαστρα, πέργκολες, στοές και άλλες εφήμερες κατασκευές)(Χρυσομαλλιδου Ν., 2004).

3. Ανεμοπροστασία: Η ροή του ανέμου στον αστικό ιστό εξαρτάται από τη γωνία πρόσπτωσης στο δρόμο και από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου (ύψος κτιρίων, πλάτος και μήκος δρόμου), τα οποία επιδρούν στις συνθήκες άνεσης μιας περιοχής και στη συγκέντρωση ρύπων (Αξαρλή Κ., 2008). Το χειμώνα βασικός στόχος αποτελεί η μείωση της έκθεσης στο ψυχρό χειμερινό άνεμο και η ανακοπή της ταχύτητας του ή εκτροπή της διεύθυνσής του (Χρυσομαλλιδου Ν., 2004). Για το λόγο αυτό, στο σχεδιασμό του χώρου θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατεύθυνση των επικρατέστερων ανέμων, η πιθανή πύκνωση του αστικού ιστού, η χρήση κατάλληλης βλάστησης για ανεμοπροστασία, καθώς και άλλων στοιχείων όπως, πάνελ, πετάσματα, τοιχία. Η αποτελεσματικότητα των τεχνικών αυτών καθορίζεται από το μέγεθος των ανεμοπροστατευτικών διατάξεων, τη θέση, τον προσανατολισμό, την διαπερατότητα και την εγγύτητα στην περιοχή (Αξαρλή Κ., 2008).

4. Αερισμός: Αντίθετα, τους θερινούς μήνες η κατεύθυνση των ανέμων (wind channeling) προς το χώρο, είναι ιδιαίτερα σημαντική για την απαγωγή της θερμότητας από τον υπαίθριο χώρο (Χρυσομαλλιδου Ν., 2004). Στόχος είναι η εκμετάλλευση του ανέμου ή ακόμη και η δημιουργία κίνησης του αέρα για την επίτευξη δροσισμού (ανακατεύθυνση και όδευση ανέμων). Επιπλέον, καλύτερες συνθήκες αερισμού θα επιτευχθούν με κατάλληλη χωροθέτηση των κτιρίων (συσχέτιση ύψους και απόστασης) και τη συσχέτιση κτιριακών εμποδίων και ανοιχτών χώρων (εξασφάλιση μη τυρβώδους ροής αέρα)(ΚΑΠΕ, 2002).

5. Φυσικός δροσισμός: Ο σχεδιασμός των αστικών υπαίθριων χώρων πρέπει να ικανοποιεί και τη συνθήκη για φυσικό δροσισμό, ο οποίος επιτυγχάνεται: α) με την εξάτμιση νερού (υδάτινες επιφάνειες, με βλάστηση μέσω της εξατμισοδιαπνοής), β) με απόρριψη της θερμότητας στην ατμόσφαιρα με ακτινοβολία στο νυχτερινό ουρανό (εξασφάλιση ανεμπόδιστης θέας των εξωτερικών επιφανειών στου ουρανό), γ) με απόρριψη θερμότητας από τις επιφάνειες στη γη με αγωγή (εναλλάκτες εδάφους-αέρα) (ΚΑΠΕ, 2002).

 

3.2 ΜΕΣΑ - ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ 'ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ' ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Η βιοκλιματική προσέγγιση στο σχεδιασμό των υπαίθριων χώρων προϋποθέτει αφενός τη διερεύνηση των παραπάνω περιβαλλοντικών παραμέτρων, αφετέρου την ολοένα και πιο αποτελεσματική αξιοποίηση τους. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν μια σειρά από τεχνικές και μέσα που αποσκοπούν στη βελτίωση του μικροκλίματος των αστικών χώρων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις σημαντικότερες από αυτές:
 

1. Ιδιότητες Εξωτερικών Επιφανειών και Δομικών Υλικών: Τα οπτικά και θερμικά χαρακτηριστικά των υλικών των επιφανειών και ειδικά η ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία (μικρότερη απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας) και ο συντελεστής εκπομπής (αποβάλλουν ευκολότερα τη θερμότητα), επιδρούν σημαντικά στην αστική ενεργειακή ισορροπία (Σανταμούρης Μ., 2008). Η χρήση υλικών με υψηλή ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία, μειώνει την ποσότητα ακτινοβολίας που απορροφάται από τις αστικές δομές και διατηρεί τις επιφάνειες ψυχρότερες. Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες επιφάνειας συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, καθώς η μεταφορά θερμότητας από μια ψυχρότερη επιφάνεια είναι ασθενέστερη (Σανταμούρης Μ., 2008).

Τα λεγόμενα "ψυχρά" υλικά (cool materials) παρουσιάζουν υψηλή ανακλαστικότητα και ταυτόχρονα υψηλό συντελεστή εκπομπής. Τα ψυχρά υλικά συγκρινόμενα με τα συμβατικά υλικά του ιδίου χρώματος παρουσιάζουν θερμοκρασία επιφάνειας χαμηλότερη έως και 15oC (Σανταμούρης Μ., 2008). Επιπρόσθετα, η κάλυψη των υπαίθριων επιφανειών με πράσινο ή έδαφος επιδρά θετικά στις μικροκλιματικές συνθήκες. Το πράσινο αφενός συμβάλλει στο φυσικό δροσισμό με τις διεργασίες της εξατμισοδιαπνοής, αφετέρου δεσμεύει μεγάλο ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας (Χρυσομαλλίδου Ν. κ.α 2004). Ανάλογα, το έδαφος λόγω της υψηλής θερμοχωρητικότητας που διαθέτει, διατηρεί τη θερμοκρασία του από ένα συγκεκριμένο βάθος σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτή του ατμοσφαιρικού αέρα (Gaitani et al, 2011).

2. Υδάτινες Επιφάνειες: Οι υδάτινες επιφάνειες και τα στοιχεία νερού βελτιώνουν το μικροκλίμα των υπαίθριων χώρων, κατά τις θερμές κυρίως περιόδους, καθώς συνεισφέρουν στη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα, διαμέσου του μηχανισμού της εξάτμισης (εξατμιστικός δροσισμός) (Αξαρλή Κ., 2009). Επιπρόσθετα, το νερό διαθέτει υψηλή θερμοχωρητικότητα και χαμηλή ανακλαστικότητα, γεγονός που επιτρέπει την απορρόφηση και αποθήκευση θερμότητας χωρίς να αυξάνεται σημαντικά η επιφανειακή του θερμοκρασία (De la Flor F. and Dominguez S., 2004).

3. Βλάστηση: Το πράσινο αποτελεί ίσως το σημαντικότερο παράγοντα βελτίωσης των μικροκλιματικών συνθηκών μιας περιοχής, ενώ συμβάλλει στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας ενός περιβάλλοντος και βελτιώνει την αισθητική, το θόρυβο και το φωτισμό των χώρων (Καρανίκα Σ. και Κοσμόπουλος Ι. , 2008).

Οι κυριότερες λειτουργίες της βλάστησης στους υπαίθριους χώρους, συνοψίζονται παρακάτω:

- Επιδρά στην ποιότητα του αέρα: Βοηθά στην ανανέωση του οξυγόνου, στην κυκλοφορία του αέρα στα χαμηλά στρώματα και στη συγκράτηση των αστικών ρύπων (Καρανίκα Σ. και Κοσμόπουλος Ι. , 2008).
- Συμβάλλει στον έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας, στο σκιασμό και τη μείωση της θερμοκρασίας: Μελέτες έχουν αποδείξει τη συσχέτιση του πρασίνου με τη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα (Susca T. et al 2011). Η μείωση αυτή οφείλεται στη μεγάλη ικανότητα απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας από τα φυτά, καθώς και στο φαινόμενο της εξατμισοδιαπνοής (Sanchez F. and Alvarez S., 2004). Επιπλέον, το σχήμα και η πυκνότητα του φυλλώματος των δέντρων καθορίζουν και τη δυνατότητα σκίασης που προσφέρουν.
- Χρησιμεύει ως μέσο για τη ρύθμιση της ροής του αέρα, την παρεμπόδιση ή την εκτροπή του, καθώς τα δέντρα μειώνουν την ταχύτητα του ανέμου και δημιουργούν προστατευτικές ζώνες.
- Επιδρά στην ηχορρύπανση: Η βλάστηση μπορεί να μειώσει σημαντικά το θόρυβο (έως και 50 %) μέσω της ανάκλασης και απορρόφησης των ηχητικών κυμάτων.
- Επιδρά στις συνθήκες φωτισμού: Περιορίζει την ένταση και τη διάχυση του φωτός, ενώ μπλοκάρει το ηλιακό ή τεχνητό φως, μειώνοντας τη θάμβωση που μπορεί να δημιουργείται από τα διάφορα δομικά υλικά (Καρανίκα Σ. και Κοσμόπουλος Ι. , 2008).
 

4. ΑΠΕ: Η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί σήμερα απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών μιας πόλης. Οι ΑΠΕ συνδυάζουν δύο βασικά χαρακτηριστικά: είναι φιλικές προς το περιβάλλον και ταυτόχρονα είναι ανεξάντλητες. Στη μικροκλίμακα των υπαίθριων χώρων, υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησής τους, όπως με την χρήση φωτοβολταϊκών δαπέδων ή την ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών πάνελ σε στέγαστρα, πέργκολες και άλλα στοιχεία αστικού εξοπλισμού.

 

4. ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΥΠΑΙΘΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ Π. Θεσσαλίας

4.1 Υφιστάμενη κατάσταση

Η περιοχή μελέτης αφορά τον υπαίθριο χώρο της Πολυτεχνικής Σχολής του Π.Θ στο Πεδίον Άρεως στο Βόλο (390Β Γ. Π). Οι εγκαταστάσεις αναπτύσσονται σε έκταση 33 στρ. περίπου και αποτελούν προϊόν της ανάπλασης των παλιών βιομηχανικών εγκαταστάσεων της "Μεταλλουργίας Παπαρήγα". Τα κτίρια που πλαισιώνουν τον υπαίθριο χώρο είναι τέσσερα και διαθέτουν ανά δύο όμοιο προσανατολισμό, δύο στον άξονα Β-Ν και τα υπόλοιπα (συμπεριλαμβανομένου και των λυόμενων κτιρίων) ακολουθούν τον άξονα Δ-Α.
 
 
 


Αναφορικά με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, σύμφωνα με το Μετεωρολογικό Σταθμό Βόλου, υπό την αιγίδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών: η μέση θερμοκρασία του έτους (2011) ήταν 17,1 0C, η μέση μέγιστη 21,3 και η μέση ελάχιστη ήταν 13,5 0C. Η απόλυτη μέγιστη του έτους σημειώθηκε την 20η Ιουλίου και ήταν 38,6, ενώ η απόλυτη ελάχιστη ήταν -1,1 oC και σημειώθηκε την 26η Ιανουαρίου. Η μέση τιμή της έντασης του ανέμου ήταν 3,5 km/hr. Η επικρατούσα διεύθυνση του ανέμου ήταν ΒA.

Πρόκειται για ένα υπαίθριο χώρο γραμμικής ανάπτυξης με προσανατολισμό ΒΔ-ΝΑ, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 400μ από τη θάλασσα και αποτελείται από υπό-περιοχές που φιλοξενούν διαφορετικές λειτουργίες όπως χώροι συνάθροισης-αμφιθέατρο-, ανάπαυσης, στάθμευσης, καθώς και αθλητικές εγκαταστάσεις.

Η υφιστάμενη χωροθέτηση των κτιρίων στην περιοχή μελέτης και ο τρόπος κατασκευής τους επιφέρουν μια σειρά από προβλήματα στον ηλιασμό, φυσικό δροσισμό και αερισμό, το οποίο δεν είναι αντικείμενο της παρούσας εργασίας. Ωστόσο, καταγράφηκαν τα σημαντικότερα προβλήματα, ώστε να ληφθούν υπόψη στη βιοκλιματική προσέγγιση ανασχεδιασμού του υπαίθριου χώρου.


Αναλυτικότερα εντοπίστηκαν τα εξής προβλήματα:

1. Η εξέταση του λόγου ύψους του κτιρίου προς την απόσταση από το απέναντι κτίριο [όπως προτάθηκε και από τον uke (1987)], προκύπτει σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από αυτή μεταξύ του κτιρίου των Πολιτικών Μηχανικών (Κ3) και της Χωροταξίας (Κ4), είναι H/W= 0.85-1,00, πράγμα που σημαίνει ότι τμήματα των κτηρίων σκιάζονται από το απέναντι κτίριο, καθότι η ιδανική αναλογία για την ανεμπόδιστη πρόσπτωση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι τουλάχιστον H/W=0,5 (Αξαρλή Κ., 2008), δηλαδή, η μεταξύ απόσταση των κτιρίων να είναι διπλάσια του ύψους τους, ώστε να επιτυγχάνεται ο επαρκής ηλιασμός τους το χειμώνα.

 
Εικόνα 2: Η επίδραση του προσανατολισμού και της χωροθέτησης των κτιρίων της Πολυτεχνικής Σχολής του Π.Θ στην ηλιακή πρόσβαση στον υπαίθριο χώρο και στις όψεις των κτιρίων ανάλογα με την ημερήσια τροχιά του ηλίου το καλοκαίρι και το χειμώνα για το συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος


3. Το κτίριο των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (Κ2). Παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα θερμικής άνεσης. Οι μεγάλες γυάλινες επιφάνειες και η ελλιπής προστασία τους προκαλούν μεγάλες θερμοκρασιακές μεταβολές κατά τη διάρκεια του χρόνου (υπερθέρμανση του κτιρίου το καλοκαίρι, απώλεια θερμότητας το χειμώνα). Επιπλέον, η χωροθέτηση του κτιρίου δυσχεραίνει το φυσικό φωτισμό καθώς το βορειοδυτικό τμήμα του σκιάζεται σχεδόν μόνιμα κατά τη χειμερινή περίοδο.

4. Το κτίριο των Πολιτικών Μηχανικών (Κ3). Παρουσιάζει τα περισσότερα προβλήματα λόγω του προσανατολισμού και της μη ευνοϊκής χωροθέτησής του. Ανατολικά και δυτικά περικλείεται από τα κτίρια των υπόλοιπων σχολών και γειτνιάζοντας με αυτά σε μικρή απόσταση δημιουργούνται προβλήματα στον αερισμό, τη θέρμανση, το δροσισμό και τον ηλιασμό.

5. Το κτίριο των Μηχανολόγων Μηχανικών (Κ1). Παρότι διαθέτει τον καλύτερο δυνατό προσανατολισμό, έχοντας τις δύο μεγάλες όψεις του στον άξονα Βορρά-Νότου, η χωροθέτηση του αποδεικνύεται προβληματική. Η γειτνίαση στην νότια πλευρά του με το κτίριο της Αρχιτεκτονικής Σχολής εμποδίζει τον επαρκή ηλιασμό, αερισμό, και δροσισμό του κτιρίου. Επιπλέον, ανύπαρκτη είναι η ηχοπροστασία στη δυτική και βορειοδυτική όψη, καθώς και η ανεμοπροστασία στην βόρεια όψη από τους επικρατούντες ψυχρούς χειμερινούς ανέμους.

6. Το κτίριο των Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης (Κ4). Παρουσιάζει επίσης σημαντικά προβλήματα θερμικής άνεσης, τα οποία είναι εντονότερα τους θερινούς μήνες. Οι μεγάλες γυάλινες επιφάνειες με την ανεπαρκή ηλιοπροστασία τους στη βορειοανατολική και νοτιοδυτική όψη οφείλονται για την υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων κατά το καλοκαίρι και την άνοιξη. Στο γεγονός αυτό συμβάλλει και η ύπαρξη του αίθριου στον 1ο όροφο του κτιρίου, όπου η απουσία ανοιγμάτων και σκίασής του, δυσχεραίνει το φυσικό αερισμό και το δροσισμό του κτιρίου.

7. Ο Υπαίθριος Χώρος των Πανεπιστημιακών Εγκαταστάσεων. Χαρακτηριστικό των επιφανειών του υπαίθριου χώρου είναι η εφαρμογή σκληρών και αδιαπέραστων υλικών επίστρωσης, που είτε επανεκπέμπουν σημαντική θερμότητα στην ατμόσφαιρα (άσφαλτος), είτε έχουν μεγάλη ανακλαστικότητα (πεζοδρομήσεις με πλακίδια από σκυρόδεμα, μάρμαρο, κ.ο.κ), δημιουργώντας προβλήματα θάμβωσης. Επιπλέον, η βλάστηση είναι ελλιπής και τυχαία χωροθετημένη, αδυνατώντας να ικανοποιήσει τις ανάγκες για δροσισμό, ηλιοπροστασία και ανεμοπροστασία. Όμοια, οι διάφοροι χώροι συνάθροισης και στάσης είτε είναι περιορισμένοι είτε είναι ανεπαρκώς σκιασμένοι και προστατευμένοι από τις ανεπιθύμητες για την έκαστη εποχή καιρικές συνθήκες. Η ύπαρξη εκτεταμένου χώρου στάθμευσης και πλήθους αυτοκινήτων σε συνδυασμό με τους δύο μεγάλους οδικούς άξονες (λεωφόρος Αθηνών και οδός Σέκερη) που περιβάλλουν τις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, επιβαρύνουν το μικροκλίμα της περιοχής.

Γενικά, ο υπαίθριος χώρος της πολυτεχνικής σχολής στην υπάρχουσα μορφή του, αδυνατεί να συμβάλλει στην βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής καθώς και στην όποια εξομάλυνση των προβλημάτων θερμικής άνεσης που αντιμετωπίζουν τα υφιστάμενα κτίρια.



4.2 Πρόταση

Ο μετασχηματισμός εξωτερικών χώρων επιφέρει επιπτώσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο των γειτονικών κτηρίων. Με τη χρήση κατάλληλων τεχνικών μπορεί να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας σε γειτονικά κτίρια άμεσα (προκαλώντας σκίαση σε αυτά), ή έμμεσα (συμβάλλοντας στη μείωση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος) (Καρβούνης κ.α. 2011).

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω προβλήματα που εντοπίζονται στα υφιστάμενα κτίρια και στον υπαίθριο χώρο του Πανεπιστημίου, και υιοθετώντας τα μέσα του βιοκλιματικού σχεδιασμού, προτείνεται μια σχεδιαστική παρέμβαση στον περιβάλλοντα χώρο των κτιρίων με σκοπό τη βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής.



Οι παρεμβάσεις που προτείνονται είναι οι εξής:

- Η δημιουργία Πέργκολας κατά μήκος της Νοτιοανατολικής Όψης του κτιρίου της Αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για μια ελαφριά μεταλλική κατασκευή, όπου ενσωματώνονται λεπτές περσίδες αλουμινίου, οι οποίες τοποθετούνται υπό γωνία τέτοια, ώστε να ανακλούν τις θερινές ηλιακές ακτίνες και να επιτρέπουν τη διάχυση των χειμερινών ηλιακών ακτινών. Στόχος είναι τόσο η προστασία της νοτιοανατολικής όψης του κτιρίου από την ηλιακή ακτινοβολία, όσο και η παροχή ενός νέου χώρου συνάθροισης για τους φοιτητές σε εγγύτητα με το υφιστάμενο κυλικείο της αρχιτεκτονικής.
- Η δημιουργία Στεγάστρου-Πέργκολα με Φωτοβολταϊκά πάνελ στο νοτιοανατολικό τμήμα όπου φιλοξενείται σήμερα μέρος του parking, για την περαιτέρω εξυπηρέτηση των αυξημένων αναγκών σε ρεύμα (λόγω θέρμανσης και ψύξης). Κάτω από το στέγαστρο αυτό θα φιλοξενείται ένα υπαίθριο κυλικείο που θα αποτελεί χώρο ανάπαυσης κυρίως κατά την θερινή περίοδο, αξιοποιώντας την καλοκαιρινή θαλασσινή αύρα.
- Ο περιορισμός του οδικού δικτύου και των αυτοκίνητων στην περιοχή του Πανεπιστημίου. Είναι σημαντική η απουσία αυτοκινήτων και ασφαλτοστρωμένων δρόμων για την αποφυγή της υπερθέρμανσης (η θερμοκρασία της ασφάλτου) και για την επίτευξη του καλύτερου αερισμού των εξωτερικών χώρων. Προτείνεται η δημιουργία Υπόγειου Χώρου Στάθμευσης και ενός δικτύου ποδηλατοδρόμων, ώστε να επιτευχτεί η ολοένα και περισσότερη μείωση ρύπων.
- Η χάραξη πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων με βορειοανατολικό προσανατολισμό, ώστε να λειτουργούν ως κανάλια δροσισμού και φυσικού αερισμού, λόγω της κατεύθυνσης των επικρατούντων ανέμων. Επίσης, λαμβάνεται υπόψη το θέμα ηλιασμού-σκιασμού των δρόμων, τοποθετώντας κατάλληλες δεντροστοιχίες (φυλλοβόλων, ώστε να επιτυγχάνεται ο σκιασμός κατά τους θερινούς μήνες και ο επιθυμητός ηλιασμός των χώρων κατά τους χειμερινούς).

Ο σχεδιασμός ανοιχτών χώρων και σημείων συγκέντρωσης, για την αποσυμφόρηση των κτιρίων και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων στο ύπαιθρο, α) διατηρείται το αμφιθέατρο και προτείνεται η φυσική ηλιοπροστασία του με τη φύτευση μεγάλων φυλλοβόλων δέντρων ώστε επιτρέπουν τον ηλιασμό το χειμώνα, β) προτείνεται η δημιουργία χώρου συνάθροισης στο σημείο που έχει προταθεί η υλοποίηση της πέργκολας της Αρχιτεκτονικής Σχολής, γ) προτείνεται χώρος συνάθροισης και υπαίθριο κυλικείο στο σημείο που έχει προταθεί η υλοποίηση του στεγάστρου με φωτοβολταϊκά στοιχεία.
 
 
       Εικόνα 3: Η πρόταση ανασχεδιασμού του υπαίθριου
                χώρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Π.Θ

- Η εισαγωγή υδάτινων στοιχείων. Το νερό αποτελεί στοιχείο με πολύ μεγάλη θερμοχωρητικότητα και λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας για το μικροκλίμα μιας περιοχής. Υδάτινα στοιχεία έχουν χωροθετηθεί στη νότια πλευρά των κτιρίων για συμβολή στο φυσικό δροσισμό του εξωτερικού χώρου.
- Η χρήση πρασίνου. Η επίδραση του πρασίνου είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση του μικροκλίματος μιας περιοχής λόγο των σημαντικών ιδιοτήτων του (δροσισμό, σκίαση, ανεμοπροστασία, ποιότητα του αέρα). Προτείνονται: α) η αύξηση της επιφάνειας πρασίνου, β) η φύτευση αειθαλών δέντρων στο βόρειο τμήμα (οδός Σέκερη) για την ηχοπροστασία και την ανεμοπροστασία των κτιρίων από τους χειμερινούς βόρειους και βορειοανατολικούς ανέμους, γ) η φύτευση φυλλοβόλων δέντρων, στη δυτική όψη του κτιρίου της αρχιτεκτονικής για λόγους σκιασμού κατά τους θερινούς μήνες, γ) η φύτευση ψηλών φυλλοβόλων δέντρων, στη δυτική όψη του κτιρίου των Μηχανικών Χωροταξίας για λόγους σκιασμού κατά τους θερινούς μήνες, δ) η φύτευση φυλλοβόλων δέντρων σε διάφορα σημεία τόσο πλησίον των κτιρίων, όσο και κατά μήκος των πεζόδρομων και των ανοιχτών χώρων για σκιασμό κατά τους θερινούς μήνες και μεγαλύτερη θερμική άνεση.
- Η χρήση κατάλληλων δομικών υλικών και υλικών επίστρωσης. Προτείνεται συνδυασμός υλικών δαπεδόστρωσης για τη βελτίωση των συνθηκών άνεσης. α) επιφάνειες με: φύτευση, έδαφος, ψυχρούς διάτρητους κυβόλιθους για την ανάπτυξη ποώδους βλάστησης, β) πεζοδρομήσεις και πλακοστρώσεις ανοιχτών χώρων με ψυχρούς κυβόλιθους σε ανοιχτούς τόνους και αποφυγή της χρήσης συμβατικών υλικών και χρωμάτων που πλησιάζουν το λευκό για να μην προκαλείται θάμβωση από την προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία, γ) δρόμοι και ποδηλατοδρόμοι με ψυχρή και φωτοκαταλυτική άσφαλτο, ως απάντηση στα σημερινά υλικά επίστρωσης της περιοχής (άσφαλτος, τσιμέντο) που συντελούν στην επανεκπομπή της θερμότητας στην ατμόσφαιρα.
 
 
 

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Σε διεθνές επίπεδο τα πολλαπλά περιβαλλοντικά προβλήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη ολοένα και μεγεθύνονται, καθιστούν αναγκαία την πράσινη ανάπτυξη των πόλεων και την εφαρμογή του πράσινου σχεδιασμού για την αναβάθμιση του αστικού τοπίου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Η παρούσα εισήγηση επικεντρώθηκε στη σημασία της βιοκλιματικής προσέγγισης στο σχεδιασμό των υπαίθριων χώρων και στη καθοριστική συμβολή τους στο αστικό μικροκλίμα και στις συνθήκες θερμικής άνεσης σε αυτούς και στα γειτονικά κτίρια.

Επιπλέον παρουσιάστηκε το παράδειγμα ανασχεδιασμού του υπαίθριου χώρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Π.Θ λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικότερες αρχές του πράσινου' σχεδιασμού. Με την περαιτέρω ανάλυση των κλιματολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων της υφιστάμενης περιοχής, αλλά και της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων σε συνδυασμό με τις κατάλληλες βιοκλιματικές σχεδιαστικές παρεμβάσεις, είναι εφικτή η βελτίωση των μικροκλιματικών συνθηκών τόσο στον υπαίθριο χώρο, όσο και στο εσωτερικό των πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων.


ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Για τις πολύτιμες συμβουλές και επισημάνσεις στην πρόταση ανασχεδιασμού του υπαίθριου χώρου στους κ. Σαπουνάκη Α., Επίκουρο Καθηγητή του Π.Θ και κ. Τσαγκρασούλη Α., Επίκουρο Καθηγητή του Π.Θ.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 
  • Ανρεαδάκη, Ε. (2006) Βιοκλιματικός Σχεδιασμός. Περιβάλλον και Βιωσιμότητα,Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
  • Αξαρλή, Κ. (2008) 'Η ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, το μικροκλίμα και οι συνθήκες άνεσης για το χρήστη της πόλης', [online], 4ο Business Forum "ECO-ECO2" - Δ.Ε.Θ,Θεσσαλονίκη, Διαθέσιμο στο URL:< http://www.helexpo.gr > [Πρόσβαση 20 Φεβρουαρίου 2012]
  • Γοσποδίνη, Α. (2009), 'Αστικός Σχεδιασμός. Προκλήσεις και Νέοι Ορίζοντες', στο 25 Κείμενα για το Σχεδιασμό, τις Πόλεις και την Ανάπτυξη, συλλογικός τόμος για τα 20 χρόνια λειτουργίας του Τμήματος Μηχ. Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφ. Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σσ.215-240.
  • Καρανίκα, Σ. και Κοσμόπουλος Ι. (2008) Ελεύθεροι Αστικοί Χώροι και Πράσινο', στο Π. Κοσμόπουλος (επ.) Κτίρια, Ενέργεια και Περιβάλλον, Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σσ.167-190.
  • Καρβούνης Α., Μητράκα Ζ., Μπενάς Ν. και Χρυσουλάκης Ν. (2011) 'Πληροφορίες σχετικά με την κλιματική ποιότητα στον αστικό χώρο και παράμετροι που την καθορίζουν', στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Πρόγραμμα Βιοκλιματικών Αναβαθμίσεων Δημόσιων Ανοικτών Χώρων. Οδηγός Μελετών, [online], Πικέρμι: ΚΑΠΕ Διαθέσιμο στο: < URL: http://www.cres.gr/kape/Scientific Guide 19 7.pdf > [Πρόσβαση 2 Σεπτεμβρίου 2011]
  • Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Λάζαρη, Ε. και Τζανακάκη, Ε. (επιμ.) (2002) Βιοκλιματικός Σχεδιασμός στην Ελλάδα: Ενεργειακή Απόδοση και Κατευθύνσεις Εφαρμογής [online], Πικέρμι: ΚΑΠΕ Διαθέσιμο στο: < URL:http://www.cres.gr/kape/education/bioclimatic brochure.pdf > [Πρόσβαση 10 Φεβρουαρίου 2012]
  • Μακροπούλου, Μ. και Γοσποδίνη, Α. (2010), 'Αστικές Αναπλάσεις και δημόσιοι υπαίθριοι χώροι στην Ελλάδα: Η περίπτωση του αεροδρομίου Ελληνικό στην Αθήνα', στο Η. Μπεριάτος, Μ. Παπαγεωργίου (επ.), Χωροταξία-Πολεοδομία-Περιβάλλον στον 21ο αιώνα, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, σσ. 395-411.
  • Πολυχρονόπουλος, Δ. (2002) 'Η Ένταξη των βιοκλιματικών αρχών στον αστικό σχεδιασμό. Ο έλεγχος του ηλιασμού και σκιασμού στον αστικό ιστό', Διδακτορική Διατριβή, ΕΜΠ, Αθήνα.
  • Σανταμούρης, Μ. (2008), 'Ο ρόλος του αστικού μικροκλίματος στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων', στο Π. Κοσμόπουλος (επ.), Κτίρια, Ενέργεια και Περιβάλλον, Θεσσαλονίκη: Uninersity Studio Press, σσ.85-109.
  • Χαραλαμπόπουλος, Δ. (2009) Ανάπτυξη μεθοδολογίας και εφαρμογές για την αξιολόγηση των βιοκλιματικών συνθηκών υπαίθριων χώρων με διαφορετική διαμόρφωση', Διδακτορική Διατριβή, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, Αθήνα
  • Χρυσομμαλλίδου, Ν., Θεοδοσίου, Θ., και Τσικαλουδάκη, (2004) Αειφόρος ανάπτυξη ελευθέρων χώρων σε αστικό περιβάλλον. Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Τ. Ε. Ε M1162
  • Χρυσομαλλίδου, Ν., Χρυσομαλλίδης, Μ. και Θεοδοσίου, Θ. (2004). 'Αρχές Σχεδιασμού και Εφαρμογές' στο Μ. Νικολοπούλου (επ.) Σχεδιασμός Υπαίθριων Αστικών Χώρων με Βιοκλιματικά Κριτήρια, Αθήνα : ΚΑΠΕ, Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (RUROS - Rediscovering the Urban Realm and Open Spaces).
  • Gaitani N., Mihalakakou G. and Santamouris M. (2007) On the use of bioclimatic architecture principles in order to improve thermal comfort conditions in outdoor spaces, Building and Environment, 42, 317-324
  • Gaitani N.,Spanou A.,Saliari M., Synnefa A., Vassilakopoulou K., Papadopoulou K., Pavlou K., Santamouris M., Papaioannou M. and Lagoudaki, S. (2011) Improving microclimate in urban areas: case study in the centre of Athens, Building Services Engineering research and Tecnology, 32(1), pp. 53-71.
  • Oke, T. R. (1987) Boundary Layer Climates. New York : Routledge
  • Santamouris, M. (2006) Environmental Design of Urban Buildings: An Integrated Approach, London: Sterling
  • Sanchez, F. and Alvarez, S. (2004) Modelling microclimate in urban environments and assessing its influence on the performance of surrounding buildings, Energy and Buildings, 36, pp. 403-413.
  • Smith, C. and Levermore, G. (2008) Designing urban spaces and buildings to improve sustainability and quality of life in a warmer world, Energy Policy, 36, pp. 4558-4562.
  • Susca, T. Gaffin, S.R and Dell' Osso, G.R (2011) Positive effects of vegetation: Urban heat island and green roofs, Environmental Pollution 159, pp. 2119-2126.
  • Vu, T.C, Asaeda, T. and Eusuf, M.A. (1998) Reductions in air conditioning energy caused by a nearby park, Energy and Buildings, 29, pp. 83-92.
 

*Ομιλία στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής ανάπτυξης που έγινε στο Βόλο τον Σεπτέμβριο του 2012



πηγή: http://www.citybranding.gr