Με τον καθηγητή των Οικολογικών Οικονομικών του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης Γιώργο Καλλή συζητήσαμε για την αγαπημένη του έννοια, την «αποανάπτυξη», που υποδηλώνει ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής και μια αληθινή ευκαιρία για τον πλανήτη.
Oλα αυτά ενώ απολαμβάναμε τη βλάστηση του κήπου της βιβλιοθήκης του Ateneu, στην καρδιά της Βαρκελώνης. Ο κ. Καλλής φαντάζει νέος για τις επιστημονικές του διαπιστεύσεις. Εγινε μόνιμος καθηγητής μέσω του προγράμματος ICREA (επιστημονική δράση που δημιουργήθηκε με χρήματα των αρχών της Καταλονίας και είχε ως σκοπό την εισαγωγή κορυφαίων επιστημόνων, όχι μόνο Καταλανών, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα).
Εργάζεται στο ICTA, ένα από τα κορυφαία διεπιστημονικά ινστιτούτα περιβαλλοντολογικών σπουδών στον κόσμο, ενώ είναι επικεφαλής του «Clico», ενός επιστημονικού προγράμματος όπου συμμετέχουν 12 πανεπιστήμια του πλανήτη και ερευνούν τη σχέση «ανθρώπου - νερού» στο μέλλον. Είναι επίσης κάτοχος μεταδιδακτορικού τίτλου από το πανεπιστήμιο «Μπέρκλεϊ» (ΗΠΑ) και διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ο κ. Καλλής είναι σαράντα ετών. Εχει υπόψη του αρκετούς λόγους ώστε να πιστεύει πως μέλλον σε αυτό τον πλανήτη έχουμε μόνο αν κατανοήσουμε πως το μικρότερο κέρδος, η λιγότερη σπατάλη ενέργειας, η αποανάπτυξη δηλαδή, γίνει τρόπος ζωής όλων μας.
Οπως ο ίδιος λέει: «Στο ICΤΑ έχουμε επιστήμονες από διαφορετικούς κλάδους. Το κοινό μας ενδιαφέρον είναι η περιβαλλοντική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Εντός αυτού του διεπιστημονικού κέντρου, εργάζομαι στον τομέα που ονομάζεται ?οικολογικά οικονομικά? και πολιτική οικολογία. Το πρώτο είναι η ανάλυση της οικονομίας από οικολογική σκοπιά και των επιπτώσεων της οικονομίας στο περιβάλλον. Η κλασική οικονομία δεν κοιτάζει αυτά τα δεδομένα. Εχει ως ευαγγέλιο τα νούμερα και τα ΑΕΠ. Εμείς ερευνούμε τη σχέση της με το οικοσύστημα. Ο δεύτερος τομέας ενδιαφερόντων μου στη Βαρκελώνη είναι η πολιτική οικολογία. Εκεί ερευνούμε τη σχέση των οικολογικών προβλημάτων με τις κοινωνικές συγκρούσεις. Τα περιβαλλοντικά θέματα πάντα έχουν κοινωνική διάσταση».
Ο ίδιος δηλώνει πεπεισμένος πως μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα με λιγότερα. «Συχνά κοιτάμε το περιβάλλον με λάθος τρόπο. Δεν είναι αθάνατο. Δεν είναι άτρωτο. Με τη λογική που κινούμαστε δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε ακραίες περιβαλλοντικές καταστάσεις, οι οποίες θα έρθουν σε 20 ή 30 χρόνια. Και όμως, αυτή την προοπτική τα κράτη την παραβλέπουν. Αγωνιούν για την αύξηση των ΑΕΠ τους. Αγχώνονται να προσεγγίσουν μια ανάπτυξη που αμφισβητώ αν τελικά έχει αξία για τον κόσμο. Εχουμε φτιάξει μια κοινωνία που η βασική της λειτουργία είναι η παραγωγή χρηματικής αξίας χωρίς ηθική. Είμαι πεπεισμένος πως πρέπει να κάνουμε μεταβολή. Η αποανάπτυξη είναι η λύση».
Είμαστε στη Βαρκελώνη. Είμαστε Ελληνες. Είναι μοιραίο η κουβέντα να «γλιστρήσει» σε όσα συμβαίνουν στη χώρα μας. Ο ίδιος λέει: «Σήμερα καλούμαστε να παραχωρήσουμε έναν τρόπο ζωής που νομίζαμε ότι είχαμε κατακτήσει. Κάναμε λάθος. Πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα πως στο μέλλον δεν θα ζήσουμε παρόμοιες στιγμές υποτιθέμενης ευδαιμονίας. Το πετρέλαιο τελειώνει. Δεν μου φαίνεται απίθανο να έρθει η στιγμή που η τιμή της βενζίνης θα είναι ακριβότερη από τους μισθούς ανθρώπων που χρησιμοποιούν αυτοκίνητο καλύπτοντας καθημερινά αποστάσεις μερικών χιλιομέτρων για να πάνε στη δουλειά τους.
Στην ερώτηση «πώς θα φανταζόσασταν ένα καλύτερο αύριο για την Ελλάδα;» απαντά: «Φαντάζομαι μια χώρα με αποκεντρωμένα κοινωνικά μορφώματα. Που θα επιστρέψει στο επίπεδο οργάνωσης της γειτονιάς μέσα στην πόλη. Και η αξία θα παράγεται μέσα από τις σχέσεις των ανθρώπων, όχι τη παραγωγή υλικών αγαθών. Ο Ελληνας δεν θα έχει πρόβλημα να επιστρέψει στις ανέσεις που είχε τη δεκαετία του '80. Αρκεί να υπάρχει σταθερότητα και κοινωνική ασφάλεια. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να φορολογήσουμε την κατανάλωση φυσικών πόρων. Οχι την εργασία. Θα μπορούσαμε να μειώσουμε το ωράριο εργασίας εξασφαλίζοντας βασικά εισοδήματα μέσω δικαιότερης φορολόγησης. Πρέπει άμεσα να ερευνήσουμε την ιδέα του να μοιραζόμαστε τη στέγαση, να υποστηρίξουμε τη γεωργία μέσα στην πόλη, να στηρίξουμε τη δημιουργία εναλλακτικών νομισμάτων, να δούμε την προοπτική ίδρυσης "ηθικών" τραπεζών, που δεν χρεώνουν μεγάλους τόκους και χρηματοδοτούν τις μικρές τοπικές δραστηριότητες...», καταλήγει ο καθηγητής.
Oλα αυτά ενώ απολαμβάναμε τη βλάστηση του κήπου της βιβλιοθήκης του Ateneu, στην καρδιά της Βαρκελώνης. Ο κ. Καλλής φαντάζει νέος για τις επιστημονικές του διαπιστεύσεις. Εγινε μόνιμος καθηγητής μέσω του προγράμματος ICREA (επιστημονική δράση που δημιουργήθηκε με χρήματα των αρχών της Καταλονίας και είχε ως σκοπό την εισαγωγή κορυφαίων επιστημόνων, όχι μόνο Καταλανών, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα).
Εργάζεται στο ICTA, ένα από τα κορυφαία διεπιστημονικά ινστιτούτα περιβαλλοντολογικών σπουδών στον κόσμο, ενώ είναι επικεφαλής του «Clico», ενός επιστημονικού προγράμματος όπου συμμετέχουν 12 πανεπιστήμια του πλανήτη και ερευνούν τη σχέση «ανθρώπου - νερού» στο μέλλον. Είναι επίσης κάτοχος μεταδιδακτορικού τίτλου από το πανεπιστήμιο «Μπέρκλεϊ» (ΗΠΑ) και διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ο κ. Καλλής είναι σαράντα ετών. Εχει υπόψη του αρκετούς λόγους ώστε να πιστεύει πως μέλλον σε αυτό τον πλανήτη έχουμε μόνο αν κατανοήσουμε πως το μικρότερο κέρδος, η λιγότερη σπατάλη ενέργειας, η αποανάπτυξη δηλαδή, γίνει τρόπος ζωής όλων μας.
Οπως ο ίδιος λέει: «Στο ICΤΑ έχουμε επιστήμονες από διαφορετικούς κλάδους. Το κοινό μας ενδιαφέρον είναι η περιβαλλοντική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Εντός αυτού του διεπιστημονικού κέντρου, εργάζομαι στον τομέα που ονομάζεται ?οικολογικά οικονομικά? και πολιτική οικολογία. Το πρώτο είναι η ανάλυση της οικονομίας από οικολογική σκοπιά και των επιπτώσεων της οικονομίας στο περιβάλλον. Η κλασική οικονομία δεν κοιτάζει αυτά τα δεδομένα. Εχει ως ευαγγέλιο τα νούμερα και τα ΑΕΠ. Εμείς ερευνούμε τη σχέση της με το οικοσύστημα. Ο δεύτερος τομέας ενδιαφερόντων μου στη Βαρκελώνη είναι η πολιτική οικολογία. Εκεί ερευνούμε τη σχέση των οικολογικών προβλημάτων με τις κοινωνικές συγκρούσεις. Τα περιβαλλοντικά θέματα πάντα έχουν κοινωνική διάσταση».
Ο ίδιος δηλώνει πεπεισμένος πως μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα με λιγότερα. «Συχνά κοιτάμε το περιβάλλον με λάθος τρόπο. Δεν είναι αθάνατο. Δεν είναι άτρωτο. Με τη λογική που κινούμαστε δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε ακραίες περιβαλλοντικές καταστάσεις, οι οποίες θα έρθουν σε 20 ή 30 χρόνια. Και όμως, αυτή την προοπτική τα κράτη την παραβλέπουν. Αγωνιούν για την αύξηση των ΑΕΠ τους. Αγχώνονται να προσεγγίσουν μια ανάπτυξη που αμφισβητώ αν τελικά έχει αξία για τον κόσμο. Εχουμε φτιάξει μια κοινωνία που η βασική της λειτουργία είναι η παραγωγή χρηματικής αξίας χωρίς ηθική. Είμαι πεπεισμένος πως πρέπει να κάνουμε μεταβολή. Η αποανάπτυξη είναι η λύση».
Είμαστε στη Βαρκελώνη. Είμαστε Ελληνες. Είναι μοιραίο η κουβέντα να «γλιστρήσει» σε όσα συμβαίνουν στη χώρα μας. Ο ίδιος λέει: «Σήμερα καλούμαστε να παραχωρήσουμε έναν τρόπο ζωής που νομίζαμε ότι είχαμε κατακτήσει. Κάναμε λάθος. Πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα πως στο μέλλον δεν θα ζήσουμε παρόμοιες στιγμές υποτιθέμενης ευδαιμονίας. Το πετρέλαιο τελειώνει. Δεν μου φαίνεται απίθανο να έρθει η στιγμή που η τιμή της βενζίνης θα είναι ακριβότερη από τους μισθούς ανθρώπων που χρησιμοποιούν αυτοκίνητο καλύπτοντας καθημερινά αποστάσεις μερικών χιλιομέτρων για να πάνε στη δουλειά τους.
Στην ερώτηση «πώς θα φανταζόσασταν ένα καλύτερο αύριο για την Ελλάδα;» απαντά: «Φαντάζομαι μια χώρα με αποκεντρωμένα κοινωνικά μορφώματα. Που θα επιστρέψει στο επίπεδο οργάνωσης της γειτονιάς μέσα στην πόλη. Και η αξία θα παράγεται μέσα από τις σχέσεις των ανθρώπων, όχι τη παραγωγή υλικών αγαθών. Ο Ελληνας δεν θα έχει πρόβλημα να επιστρέψει στις ανέσεις που είχε τη δεκαετία του '80. Αρκεί να υπάρχει σταθερότητα και κοινωνική ασφάλεια. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να φορολογήσουμε την κατανάλωση φυσικών πόρων. Οχι την εργασία. Θα μπορούσαμε να μειώσουμε το ωράριο εργασίας εξασφαλίζοντας βασικά εισοδήματα μέσω δικαιότερης φορολόγησης. Πρέπει άμεσα να ερευνήσουμε την ιδέα του να μοιραζόμαστε τη στέγαση, να υποστηρίξουμε τη γεωργία μέσα στην πόλη, να στηρίξουμε τη δημιουργία εναλλακτικών νομισμάτων, να δούμε την προοπτική ίδρυσης "ηθικών" τραπεζών, που δεν χρεώνουν μεγάλους τόκους και χρηματοδοτούν τις μικρές τοπικές δραστηριότητες...», καταλήγει ο καθηγητής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
Φωτογραφία: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΑΒΑΛΑ
πηγή: ethnos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου