Μήνας Απριλίου. Μήνας με 30 μέρες που είναι γνωστός με διάφορα ονόματα και έθιμα.
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό ρήμα “aperire”, που σημαίνει ανοίγω, διότι αυτό το μήνα ανοίγουν, ανθίζουν τα λουλούδια. Ο μήνας ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη και οι Ρωμαίοι την τιμούσαν με μεγαλοπρεπείς γιορτές.
Στην Αρχαία Αθήνα, κατά το μήνα Ελαφηβολίωνα, αντίστοιχο, του Απριλίου, υπήρχε παλαιά γιορτή προς τιμήν της Αρτέμιδας Ελαφηβόλου (=που τοξεύει τα ελάφια). Στους αρχαϊκούς χρόνους θυσίαζαν ελάφια, αλλά από τους κλασσικούς χρόνους και μετά προσέφεραν πλακούντες σε σχήμα ελαφιού, φτιαγμένες από αλεύρι, μέλι και σουσάμι.
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό ρήμα “aperire”, που σημαίνει ανοίγω, διότι αυτό το μήνα ανοίγουν, ανθίζουν τα λουλούδια. Ο μήνας ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη και οι Ρωμαίοι την τιμούσαν με μεγαλοπρεπείς γιορτές.
Στην Αρχαία Αθήνα, κατά το μήνα Ελαφηβολίωνα, αντίστοιχο, του Απριλίου, υπήρχε παλαιά γιορτή προς τιμήν της Αρτέμιδας Ελαφηβόλου (=που τοξεύει τα ελάφια). Στους αρχαϊκούς χρόνους θυσίαζαν ελάφια, αλλά από τους κλασσικούς χρόνους και μετά προσέφεραν πλακούντες σε σχήμα ελαφιού, φτιαγμένες από αλεύρι, μέλι και σουσάμι.
Το μήνα αυτό τηρείται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης το έθιμο της Πρωταπριλιάς με τα αθώα ψέματα. Το αρχαιότατο αυτό έθιμο προέρχεται από τη Δύση και πιθανώς στην Ελλάδα να ήρθε τον Μεσαίωνα με τις Σταυροφορίες. Το συγκεκριμένο έθιμο όλοι το' χουν για γούρι να ξεγελάσουν κάποιον. Στην Κομοτηνή λέγανε πως την Πρωταπριλιά το' χαν σε καλό να γελούν «για να γίνουν τα κουκούλια τους», τον καιρό που τρέφανε μεταξοσκώληκες για μετάξι. Με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα άλλοτε παραπλανούσανε τα στίφη των φοβερών δαιμόνων. Τους ξεγελάγανε για να κτυπάνε αλλού, μακριά από τα δένδρα τους, όσο να λιώσουν οι δαίμονες και να χαθούν με τα τελευταία χιόνια.
Στη συνείδηση του λαού μας ο Απρίλης είναι συνδεδεμένος με την Άνοιξη και την Ανάσταση. Γι' αυτό τον καλούν Ανοιξιάτη, Λαμπριάτη, αλλά και Αη Γιωργίτη, από τη μεγάλη γιορτή του Αη Γιωργιού, που γιορτάζεται τον Απρίλη. Επίσης τον φωνάζουν και Κερασάρη, γιατί αυτόν το μήνα πρωτοβγαίνουν τα κεράσια. Αυτήν την εποχή οι βροχές θεωρούνται από τους γεωργούς ευεργετικές γιατί «Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα». Επίσης «Του Απριλιού σταλαγματιά, ένα βαρέλι λάδι». Βέβαια ο Απρίλης είναι μήνας άστατος και μπορεί να ρίξει ακόμα και χαλάζι. Τότε «Στου Απριλιού τις δεκαοκτώ, ψόφησε πέρδικα στ’αυγό». Άλλες παροιμίες, από τις πολλές που υπάρχουν για το μήνα, είναι οι παρακάτω.
«Ως τ' Απριλιού τις δεκαοχτώ να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά. Περάσανε οι δεκαοχτώ, άραξε πάνω σ' ένα αυγό», που σημαίνει ότι οι γεωργοί ανησυχούν για τον καιρό μέχρι τις 18 Απριλίου.
Στη συνείδηση του λαού μας ο Απρίλης είναι συνδεδεμένος με την Άνοιξη και την Ανάσταση. Γι' αυτό τον καλούν Ανοιξιάτη, Λαμπριάτη, αλλά και Αη Γιωργίτη, από τη μεγάλη γιορτή του Αη Γιωργιού, που γιορτάζεται τον Απρίλη. Επίσης τον φωνάζουν και Κερασάρη, γιατί αυτόν το μήνα πρωτοβγαίνουν τα κεράσια. Αυτήν την εποχή οι βροχές θεωρούνται από τους γεωργούς ευεργετικές γιατί «Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα». Επίσης «Του Απριλιού σταλαγματιά, ένα βαρέλι λάδι». Βέβαια ο Απρίλης είναι μήνας άστατος και μπορεί να ρίξει ακόμα και χαλάζι. Τότε «Στου Απριλιού τις δεκαοκτώ, ψόφησε πέρδικα στ’αυγό». Άλλες παροιμίες, από τις πολλές που υπάρχουν για το μήνα, είναι οι παρακάτω.
«Ως τ' Απριλιού τις δεκαοχτώ να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά. Περάσανε οι δεκαοχτώ, άραξε πάνω σ' ένα αυγό», που σημαίνει ότι οι γεωργοί ανησυχούν για τον καιρό μέχρι τις 18 Απριλίου.
«Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς», που εξηγείται ότι το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες, ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες.
«Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια».
«Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα»
Η εκκλησία μας μέσα στον Απρίλιο γιορτάζει δυο μεγάλες γιορτές. Το Πάσχα και του Άη-Γιώργη. Το Πάσχα είναι κινητή εορτή και καθορίζεται από την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Πάντως το πιο συνηθισμένο είναι να πέσει τον Απρίλη. Όπως κάθε μεγάλη γιορτή έχει τα προεόρτιά της και τα μεθεόρτιά της. Προηγείται η εβδομάδα των Βαϊων, η κουφή, όπως τη λέει ο λαός γιατί δεν ψάλλεται ο Ακάθιστος ύμνος, ούτε τα τροπάρια. Το Σάββατο του Λαζάρου είναι αφιερωμένο στο Φτωχολάζαρο, που τον ανέστησε ο Χριστός. Ο Λάζαρος λέει η παράδοση, αφού ξανάρθε στη ζωή, δε γέλασε ποτέ, έμεινε ως το τέλος της ζωής του «αγέλαστος» εξαιτίας των φριχτών πραγμάτων που βίωσε στον κάτω κόσμο. Ειδικά γι αυτή την ημέρα, οι γυναίκες στην Κρήτη ζυμώνουν κουλούρια σε σχήμα σαβανωμένου και τα λένε Λάζαρους ή Λαζαράκια.
Του Αϊ-Γιώργη, οι ποιμένες αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά. Η γιορτή του Αϊ-Γιώργη είναι γιορτή των ποιμένων και όπως λένε οι ίδιοι «Μεις οι τσοπαναραίοι τον δοξολογάμε πολύ τον Αϊ-Γιώργη». Προσφέρουν στην εκκλησία τον «Αηγιωργίτη» έναν αμνό. Ο ιερέας τον ευλογεί και οι επίτροποι τον περιφέρουν γύρω από το ναό τρεις φορές. Στον Πόντο λένε ότι «εματώνετο το αφτί του και με το αίμα ηλείφοντο αι τέσσερεις γωνίες της εκκλησίας».
Καλό μήνα σε όλους.
«Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα»
Η εκκλησία μας μέσα στον Απρίλιο γιορτάζει δυο μεγάλες γιορτές. Το Πάσχα και του Άη-Γιώργη. Το Πάσχα είναι κινητή εορτή και καθορίζεται από την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Πάντως το πιο συνηθισμένο είναι να πέσει τον Απρίλη. Όπως κάθε μεγάλη γιορτή έχει τα προεόρτιά της και τα μεθεόρτιά της. Προηγείται η εβδομάδα των Βαϊων, η κουφή, όπως τη λέει ο λαός γιατί δεν ψάλλεται ο Ακάθιστος ύμνος, ούτε τα τροπάρια. Το Σάββατο του Λαζάρου είναι αφιερωμένο στο Φτωχολάζαρο, που τον ανέστησε ο Χριστός. Ο Λάζαρος λέει η παράδοση, αφού ξανάρθε στη ζωή, δε γέλασε ποτέ, έμεινε ως το τέλος της ζωής του «αγέλαστος» εξαιτίας των φριχτών πραγμάτων που βίωσε στον κάτω κόσμο. Ειδικά γι αυτή την ημέρα, οι γυναίκες στην Κρήτη ζυμώνουν κουλούρια σε σχήμα σαβανωμένου και τα λένε Λάζαρους ή Λαζαράκια.
Του Αϊ-Γιώργη, οι ποιμένες αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά. Η γιορτή του Αϊ-Γιώργη είναι γιορτή των ποιμένων και όπως λένε οι ίδιοι «Μεις οι τσοπαναραίοι τον δοξολογάμε πολύ τον Αϊ-Γιώργη». Προσφέρουν στην εκκλησία τον «Αηγιωργίτη» έναν αμνό. Ο ιερέας τον ευλογεί και οι επίτροποι τον περιφέρουν γύρω από το ναό τρεις φορές. Στον Πόντο λένε ότι «εματώνετο το αφτί του και με το αίμα ηλείφοντο αι τέσσερεις γωνίες της εκκλησίας».
Καλό μήνα σε όλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου