Δευτέρα 29 Ιουλίου 2013

Τήνος. Κάπαρη, μια υπόθεση ενδογενούς ανάπτυξης

 
 
 
του Αθ. Θεοδωράκη
(πολιτικού επιστήμονα)  

Η διοργάνωση της «γιορτής της κάπαρης» στην Ποταμιά της Τήνου, έγινε στις 27 Ιουλίου 2013. Είναι μία αξιέπαινη προσπάθεια ανάδειξης τοπικού προϊόντος και δίνει λαβή για σκέψεις και προτάσεις. Κι αυτό για πολλούς λόγους.

Η Τήνος έχει την καλύτερη ποικιλία κάπαρης. Η κάπαρη είναι ένα αυτοφυές και ανθεκτικό φυτό, που δίνει πολύτιμα προϊόντα για κατανάλωση (ανθό, φύλλα, αγγουράκια). Στη μεσογειακή διατροφή η κάπαρη κατέχει ξεχωριστή θέση και χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους.

Όπως μαθαίνουμε από τους γνώστες της πλούσιας παραδοσιακής κουζίνας της Τήνου και των Κυκλάδων γενικότερα, η κάπαρη χρησιμοποιείται στις σαλάτες, σε διάφορες σάλτσες, ο αποξηραμένος ανθός γίνεται και σούπα, ενώ αφθονούν και οι προτάσεις των νέων σεφ. Τα γούστα εξελίσσονται και η φαντασία στην κουζίνα δεν έχει όρια.

Η κάπαρη καλλιεργείται σήμερα σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Μεγάλοι παραγωγοί είναι το Μαρόκο και η Τουρκία. Στην Ελλάδα η κάπαρη κυριαρχεί στο νοτιότερο τμήμα της χώρας και ειδικότερα στις Κυκλάδες και στην Πελοπόννησο. Στην Τήνο επικρατεί μια άριστη ποικιλία που δίνει εξαιρετικά καλό προϊόν (χοντρό ανθό, καλά βλαστάρια με στρογγυλό φύλλο και αγγουράκι). Ο εύκολος τρόπος συντήρησης (χοντρό αλάτι, νερό και ξύδι) και οι ποικίλες χρήσεις της καθιστούν την κάπαρη ένα ελκυστικό φυσικό προϊόν, με καλές εμπορικές προοπτικές.

Πέρα λοιπόν από την αυτοφυή της μορφή, η κάπαρη καλλιεργείται.

Η χώρα μας εισάγει πολλούς τόνους κάπαρης κάθε χρόνο, από άλλες μεσογειακές χώρες.

Το φυτό αποδίδει καλύτερα κάτω από μαντρότοιχους, προτιμά τη δροσιά της πέτρας, αλλά ζει και σε χωράφι, όπως το αμπέλι, ειδικά όταν το κτήμα είναι προστατευμένο από τον άνεμο. Αναπτύσσεται άριστα δίπλα σε πηγές ή ακόμα και την αυλή μας. Στο νησί της Ίου, απ' όσο γνωρίζω υπάρχει συστηματική καλλιέργεια κάππαρης από μια γαλλικής καταγωγής κάτοικο του νησιού, ενώ κάποιοι καλλιεργούν το φυτό και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (π.χ. Πρέβεζα). Η δυσκολία της συστηματικής καλλιέργειας έγκειται πρώτα στην αναπαραγωγή της (δύσκολη με σπόρο, ευαίσθητη με κλώνο) και μετά στη συγκομιδή της (από το τέλος Μαΐου).

Η συστηματική καλλιέργεια λύνει όμως αυτά τα προβλήματα. Η οικονομία κλίμακας επιτυγχάνεται εύκολα με τα πολλά φυτά ανά στρέμμα, η συγκομιδή είναι ευκολότερη και αποδοτικότερη στο βατό, καθαρό έδαφος. Η αναπαραγωγή της κάπαρης λύθηκε. Στην Τήνο ο γεωπόνος κ. Στέφανος Γεωργιάδης τα κατάφερε πολύ καλά και διαθέτει πλέον φυτά κάπαρης, ενώ υπάρχουν αρκετές γνωστές περιπτώσεις συστηματικής καλλιέργειας κάπαρης στο νησί. Η καλλιέργεια του φυτού άρχισε και σε άλλα κυκλαδονήσια.
 
 
 
Γιατί η κάπαρη;

Η απάντηση είναι απλή. Η κρίση οδηγεί στην παραγωγή, δηλαδή στον πρωτογενή τομέα, δεν μπορούμε να εισάγουμε τα πάντα όπως κάνουμε μέχρι σήμερα. Η στροφή στην πραγματική οικονομία είναι μια αναγκαιότητα και η Τήνος όπως και όλα τα νησιά, πρέπει να εκτιμήσει τις δυνατότητές της, να σχεδιάσει το μέλλον της, να μελετήσει όλες τις παραμέτρους. Εμπειρία υπάρχει, προτάσεις υπάρχουν. Τα παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, η προστασία της βιοποικιλότητας και η βιολογική παραγωγή θα είναι στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής και της αγοράς για τα επόμενα χρόνια.

Ας επωφεληθούμε, ας σχεδιάσουμε το μέλλον, ας τολμήσουμε. Η κάπαρη, όπως και η αγκινάρα, το μέλι, το θυμάρι, η ρίγανη, τα σύκα, το αμπέλι, οι πατάτες και άλλα προϊόντα, είναι πηγές ήπιας ανάπτυξης που αναδεικνύουν την τοπική παραγωγή και στηρίζουν τις αγροτικές οικογένειες. Οι ειδικοί μπορούν να μας εξηγήσουν τα τεχνικά θέματα, τους τρόπους φυτείας και καλλιέργειας, ενώ ο Συνεταιρισμός, το Γραφείο των Γεωπόνων, ο Δήμος και η Περιφέρεια μπορούν να βοηθήσουν με την τεχνική στήριξη, την προβολή και την κατοχύρωση των προϊόντων αυτών.

Έτσι θα δημιουργήσουμε πηγές ενδογενούς ανάπτυξης, φλέβες πλούτου που συνδέουν το νησί με την ιστορία του, νέες θέσεις εργασίας, δηλαδή προϋποθέσεις απασχόλησης και επιστροφής των νέων ανθρώπων στην παραγωγή.
 
 
 

*Από την Ομιλία του κ Αθ. Θεοδωράκη στη “Γιορτή Κάπαρης” στην Ποταμιά Τήνου το Σάββατο στις 27 Ιουλίου 2013

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου