 |
| Barlia robertiana. Άγρια ορχιδέα, που σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, είναι ένα από τα είδη που ανθίζει νωρίς . Ανήκει στο φυσικό πλούτο του Πηλίου. Έχει βρεθει να ανθίζει στις αρχές Μαρτίου. |
Μήνας με 31 μέρες που, ακόμη και σήμερα διατηρείται το έθιμο του «Μάρτη». Είναι το έθιμο κατά το οποίο οι μαμάδες τοποθετούν την 1η του μηνός, στον καρπό του χεριού των παιδιών τους, πλεγμένες κλωστές (ερυθρή και λευκή) για να μην τους κάψει, όπως λένε ο «Μάρτης». Τα παιδιά κρατούν το «Μάρτη» στο χέρι τους καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα, ώστε να προφυλαχτούν από τις μαρτιάτικες αχτίνες του ήλιου.
Ένα άλλο γνωστό έθιμο που έχουμε το Μάρτιο είναι το “χελιδόνισμα”, το οποίο είναι αφιερωμένο στην υποδοχή των χελιδονιών. Σύμφωνα με τον Κ. Λιάπη, φιλόλογο και συγγραφέα, την 1η Μαρτίου τα παιδιά γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι μ’ ένα ομοίωμα χελιδονιού και λένε το παρακάτω τραγούδι:
Ήρθε – Ήρθε χελιδόνα, ήρθε- ήρθε μελιδόνα,
Κάθησε και λάλησε και γλυκά καλάηδησε.
Μάρτη- Μάρτη μου καλέ, και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις,
κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλι άνοιξη θ’ ανθίσεις.
Μέσα Μάρτης, έξω ψύλλοι, έξω εχτροί, σας τρώνε οι σκύλοι,
μέσα φίλοι, μέσα φτήνεια, και χαρές και πανηγύρια.
Και του χρόνου στα παζάρια όλη μέρα και τα βράδια.
Ένα άλλο γνωστό έθιμο που έχουμε το Μάρτιο είναι το “χελιδόνισμα”, το οποίο είναι αφιερωμένο στην υποδοχή των χελιδονιών. Σύμφωνα με τον Κ. Λιάπη, φιλόλογο και συγγραφέα, την 1η Μαρτίου τα παιδιά γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι μ’ ένα ομοίωμα χελιδονιού και λένε το παρακάτω τραγούδι:
Ήρθε – Ήρθε χελιδόνα, ήρθε- ήρθε μελιδόνα,
Κάθησε και λάλησε και γλυκά καλάηδησε.
Μάρτη- Μάρτη μου καλέ, και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις,
κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλι άνοιξη θ’ ανθίσεις.
Μέσα Μάρτης, έξω ψύλλοι, έξω εχτροί, σας τρώνε οι σκύλοι,
μέσα φίλοι, μέσα φτήνεια, και χαρές και πανηγύρια.
Και του χρόνου στα παζάρια όλη μέρα και τα βράδια.
(*ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΗ ΜΑΓΝΗΣΙΑ - ΚΩΣΤΑ ΛΙΑΠΗ )
Ο Μάρτης θεωρείται ο
καταλληλότερος μήνας για το φύτευμα δένδρων και γι’ αυτό ονομάζεται και «Φυτευτής», ενώ λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού
στις 25 του μηνός ονομάζεται και «Βαγγελιώτης».
Επίσης καλείται και «Ανοιξιάτης», αφού στο μήνα αυτό έχουμε την
είσοδο της Άνοιξης. Στο Μάρτιο περιλαμβάνεται μεγάλο μέρος της νηστείας της τεσσαρακοστής,
γι’ αυτό και ο θυμόσοφος λαός μας, πολλές φορές λέει:« λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή;».
Από την καλοκαιρία ή την κακοκαιρία των ημερών του Μάρτη είχαν και τα αντίστοιχα προγνωστικά για την καλή ή την κακή σοδειά των φρούτων. Πίστευαν ότι οι μέρες αυτές έχουν τις φουρτούνες τους. Οι θαλασσινοί και οι ταξιδιώτες στη στεριά και στη θάλασσα είχαν το νου τους και φυλαγότανε. Τις τελευταίες ημέρες του Μαρτίου ή τις πρώτες του Απριλίου έχουμε κάποιες μπόρες που συνήθως τις λένε «της γριάς οι μπόρες».
Από την καλοκαιρία ή την κακοκαιρία των ημερών του Μάρτη είχαν και τα αντίστοιχα προγνωστικά για την καλή ή την κακή σοδειά των φρούτων. Πίστευαν ότι οι μέρες αυτές έχουν τις φουρτούνες τους. Οι θαλασσινοί και οι ταξιδιώτες στη στεριά και στη θάλασσα είχαν το νου τους και φυλαγότανε. Τις τελευταίες ημέρες του Μαρτίου ή τις πρώτες του Απριλίου έχουμε κάποιες μπόρες που συνήθως τις λένε «της γριάς οι μπόρες».
Σύμφωνα με τις λαϊκές
δοξασίες οι ιδιαίτερες αυτές καιρικές συνθήκες σχετίζονται με την παρακάτω
ιστορία: Έπειτα από ένα βαρύ χειμώνα ήρθε
ο Μάρτης και οι άνθρωποι ανάσαιναν. Περισσότερο χάρηκε μια γριά, που χάιδεψε τα
γιδοπρόβατά της λέγοντας "βγήκε ο Μάρτης τελείωσαν τα βάσανά μου εμπρός,
πάμε στα παρχάρια". Ο Μάρτης όμως θύμωσε υπερβολικά με τα περιφρονητικά
της λόγια και παρεκάλεσε τον Φλεβάρη να του δανείσει τις τρεις πρώτες μέρες του,
πράγμα που εκείνος δέχτηκε. Τότε ο Μάρτης έκανε φοβερό κρύο και ανεμοθύελλες. Η
γριά για να μην παγώσει πλησίαζε ολοένα τη φωτιά, ώσπου χώθηκε κάτω από το
καζάνι της και κάηκε και φυσικά τα γιδοπρόβατά της σκόρπισαν.
Λόγω των ασταθών καιρικών συνθηκών που πάντα έχει ο
Μάρτιος, είναι γνωστός και ως «Κλαψομάρτης» ή «Πεντάγνωμος». Λένε
μάλιστα :«Ο Μάρτης ο Πεντάγνωμος, πέντε
φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε». Μερικά από τα
πολλά ρητά που προέκυψαν μέσα από την προαιώνια
σοφία του ελληνικού λαού είναι και τα παρακάτω:
«Κάλλιο Μάρτης
καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυράρης»,
«Οπόχει κόρη ακριβή τον
Μάρτη Ήλιος μη τη δει»,
«Μάρτης, γδάρτης και
κακός παλουκοκαύτης»,
«Κάλιο Μάρτης στις
γωνιές, παρά Μάρτης στις αυλές».
«Ο Μάρτης με τα
λούλουδα και ο Απρίλης με τα στάχυα».
Μέσα στο Μάρτιο δεσπόζουν, κάθε Παρασκευή, οι Χαιρετισμοί της Παναγίας και η λατρεία των νεκρών τα ψυχοσάββατα. Έτσι το Σάββατο της 1ης Κυριακής της Αποκριάς είναι το Ψυχοσάββατο αφιερωμένο στους νεκρούς. Κάνουν μνημόσυνα στο νεκροταφείο και προσφέρουν κόλλυβα στους γείτονες για να συγχωρέσουν τις ψυχές των νεκρών. Την πρώτη Κυριακή των νηστειών δηλαδή την 1η Κυριακή μετά την Καθαρή Δευτέρα, γιορτάζεται η Κυριακή της Ορθοδοξίας για να τιμηθεί η απόφαση της Οικουμενικής Συνόδου το 843 μΧ, για την αναστήλωση των εικόνων. Επίσης η τελευταία Παρασκευή των Χαιρετισμών ψάλλεται ο Ακάθιστος Ύμνος, που σύμφωνα με την παράδοση γράφτηκε από τον πατριάρχη Σέργιο για να ευχαριστήσουν οι Βυζαντινοί την Παναγία που έσωσε την Κωνσταντινούπολη από τους Αβάρους το 626 μΧ. Ονομάστηκε Ακάθιστος γιατί τον έψαλλαν όλοι όρθιοι.
Καλό
μήνα
κείμενο: natura hellas
πηγές: -http://www.paidika.gr/index.php
-Ημερολόγιο, Ε, ρε,
γλέντια, 2010, εκδόσεις TA ΝΕΑ,
Δημοσιογραφικός Όμιλος Λαμπράκη
-ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΗ ΜΑΓΝΗΣΙΑ (Β’ ΤΟΜΟΣ)ΣΥΛΛΟΓΗ-ΕΚΛΟΓΗ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΣΧΟΛΙΑ ΚΩΣΤΑ ΛΙΑΠΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου