«Προοπτικές Ανάπτυξης της περιοχής του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού»

 

 

#Χελιώτη Αδαμαντία

(Διπλωματούχος Πολεοδόμος –

Χωροτάκτης Μηχανικός (ΠΘ))

 

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, το επιθυμητό μέγεθος ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου ανά κάτοικο ορίζεται σε 8 τ.μ. ανά κάτοικο, ενώ το προηγούμενο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής (1985) προέβλεπε 10.000 τ.μ. αστικού πρασίνου για την Αθήνα. Το νέο Ρυθμιστικό της Αθήνας με έτος στόχο το 2021 (N.4277/2014) χαρακτηρίζει και θεσμοθετεί την περιοχή του Ελληνικού ως Αστικό Μητροπολιτικό Πάρκο. Η πόλη της Αθήνας, διαθέτει μόλις 3,5 τ.μ ανά κάτοικο ελεύθερους χώρους, ενώ κανένας από τους υπάρχοντες δεν έχει μητροπολιτική σημασία και εμβέλεια.

Η εικόνα και η ανταγωνιστικότητα μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας, όπως είναι η Αθήνα, φθίνει με το πέρασμα των χρόνων και πλέον είναι επιτακτική η ανάγκη για δημιουργία αστικών υπαίθριων χώρων και συγκεκριμένα ενός Μητροπολιτικού Πάρκου στο εσωτερικό του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της. 

 

Η περιοχή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, στο νότιο τμήμα της πρωτεύουσας, στο Λεκανοπέδιο Αττικής, αποτελεί μια ευκαιρία για να διορθώσει εν μέρει την απώλεια ελεύθερων χώρων και αστικού – περιαστικού πρασίνου και διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα (θέση, έκταση, θαλάσσιο μέτωπο κ.α.) τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα πολυλειτουργικό Μητροπολιτικό Πάρκο.

 

Αποτελεί, βέβαια, κοινή αντίληψη ότι το ζήτημα της εξασφάλισης ελευθέρων χώρων και αστικών υπαίθριων χώρων, συναντά πολλά εμπόδια μέσα στους μαιάνδρους του πολεοδομικού σχεδιασμού. Παρόλα αυτά, ένα από τα βασικά μέσα της πολεοδομίας για τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της εικόνας των πόλεων, είναι η ανάδειξη και η απόδοση στην πόλη ελεύθερων χώρων και χώρων αστικού πρασίνου. Τα πάρκα (είτε είναι μητροπολιτικά ή θεματικά) αποτελούν απτό παράδειγμα του ρόλου που κατέχει ο πολεοδομικός σχεδιασμός.

 

Μία παράμετρος του πολεοδομικού σχεδιασμού η οποία μπορεί να ‘προσφέρει’ στην πόλη του υπαίθριους αστικούς χώρους που τις ‘λείπουν’ είναι αυτή των προγραμμάτων αστικής ανάπλασης και ανάπτυξης. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η πόλη διαθέτει μία δυναμικότητα, και διάφοροι κοινωνικοί, ιστορικοί, οικονομικοί και άλλοι παράγοντες επιδρούν στον σχεδιασμό του χώρου και τον παράγουν από μόνοι τους. Παρόλα αυτά, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικής ανάπλασης, το οποίο θα εντάσσεται σε έναν στρατηγικό πολεοδομικό σχεδιασμό, δημιουργείται η δυνατότητα παραγωγής ελεύθερων χώρων και χώρων αστικού πρασίνου.

 

Το Ελληνικό, μέχρι σήμερα αποτελεί ένα αστικό κενό, μία ανεκμετάλλευτη έκταση, η οποία αν τεθεί υπό το πρίσμα του πολεοδομικού σχεδιασμού και της αστικής ανάπλασης μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο του πρώτου Μητροπολιτικού πάρκου για την πόλη της Αθήνας. Παραδείγματα από την διεθνή εμπειρία αναπλάσεων, όμοια με την περιοχή του Ελληνικού είναι το μητροπολιτικό πάκο του Central Park στην Νέα Υόρκη, η περιοχή των πρώην λιμενικών εγκαταστάσεων Docklands στο Λονδίνο και ο χώρος του πρώην αεροδρομίου Massestadt Riem στο Μόναχο.

Για την περιοχή του Ελληνικού έχουν εκπονηθεί αρκετές προτάσεις αστικής αξιοποίησής του από το 1995 έως και σήμερα. Παρόλα αυτά, καμία δεν ευδοκίμησε και δεν έγινε πράξη.

 

 

Διαγραμματικά οι προτάσεις:

 

Σαν τελικό συμπέρασμα, προκύπτει ότι δεν υπάρχει το καλύτερο και το χειρότερο σχέδιο από το 1995 έως και το 2014, αλλά υπάρχουν αξιόλογες προτάσεις που αντιμετωπίζουν με διαφορετική οπτική γωνία την ανάπτυξη του Ελληνικού. Τα περισσότερα σχέδια διαθέτουν σαφείς κατευθύνσεις σχεδιασμού και άξονες ανάπτυξης. Προσωπικά, το ολοκληρωμένο σχέδιο αστικής ανάπτυξης θα πρέπει να ενσωματώνει τα θετικά στοιχεία του σχεδιασμού από όλες τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί από το 1995 έως και σήμερα. Η προτάσεις του κ. Σπύρου Πολλάλη το 2012 και της εταιρείας Lamda Development αποτελούν τα πιο λεπτομερή σχέδια αστικής ανάπλασης τα οποία συνδυάζουν τόσο το Μητροπολιτικό Πάρκο, όσο και την πολεοδομική ανάπτυξη. Η μονομερής ανάπτυξη του χώρου ως χώρο αστικού πρασίνου μόνο (ως πάρκου χωρίς οικιστικές περιοχές και περιοχές πολεοδομικής ανάπτυξης) δεν είναι η καλύτερη δυνατή λύση. 

 

Η κομβικότητα, η σπουδαιότητα και η σημασία που κατέχει το ακίνητο για την Αθήνα, είναι σημαντικά για την αξιοποίησή του και την αντιμετώπιση των αναγκών των πολιτών της πρωτεύουσας. Είναι βέβαια αποδεκτό ότι η οικονομική κρίση και κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για το σχέδιο ανάπτυξης και η πώληση σε ιδιώτες επενδυτές είναι μία προφανής λύση. Το αρνητικό οικονομικό κλίμα που επικρατεί πρέπει να αντιμετωπιστεί με μία κοινή λύση, με έναν μικτό τρόπο χρηματοδότησης (σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα).

 

Η δημιουργία ενός πολυλειτουργικού χώρου με ποικίλες χρήσεις, αλλά με κυρίαρχη την χρήση του αστικού πρασίνου και του υπαίθριου αστικού χώρου, θα μεταμορφώσει το αστικό κενό του Ελληνικού, και θα τον μετατρέψει σε ένα πάρκο Μητροπολιτικής σημασίας, το οποίο θα παρέχει δραστηριότητες για όλους. Η ευκαιρία που διαθέτει η Αθήνα δεν πρέπει να ‘πάει’ για άλλη μία φορά χαμένη. Η έλλειψη δημόσιων χώρων πρασίνου, η αποδυνάμωση του μητροπολιτικού χαρακτήρα της, η ανάγκη για αστικό πράσινο και για βελτίωση της εικόνας, της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητας της πρωτεύουσας αποτελούν ισχυρά κίνητρα για την αξιοποίηση του Ελληνικού. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός τόσο του χώρου όσο και της ευρύτερης περιοχής, θα προσδώσει στην Αθήνα και στους πολίτες αυτό που χρειάζονται.


πηγή: http://www.citybranding.gr/