Θεσσαλία. Ένα σχέδιο αστιοκοποίησης με τη δημιουργία ενός παραλίμνιου οικισμού στη λίμνη Κάρλα

 

 

Η Κάρλα είναι μία μικρής έκτασης λίμνη που χωροθετείται στην περιοχή της κεντρικής Ελλάδας ανάμεσα στις πόλεις της Λάρισας και του Βόλου. Σε προηγούμενες δεκαετίες η λίμνη αποξηράνθηκε με σκοπό τη δημιουργία κτηνοτροφικών και γεωργικών εκτάσεων. Ωστόσο, η πολιτική που ακολουθήθηκε θεωρήθηκε, εκ των υστέρων, λανθασμένη. Για το λόγο αυτό, τα τελευταία χρόνια, γίνεται μία προσπάθεια επαναφοράς του χαμένου υγροβιότοπου και της βιοποικιλότητας της περιοχής. Έτσι, κατασκευάστηκε ταμιευτήρας, ο οποίος σε συνδυασμό με τα φυσικά και γεωγραφικά όρια [βουνά, λόφους] θα δημιουργούσε μία τεχνητή λίμνη, η οποία θα αναδιαμόρφωνε και τον χαρακτήρα της περιοχής.

 

 

Ημιαστικοποίηση ήπιας μορφής

 

Στην περιοχή ανάμεσα στις δύο πόλεις και εκτός της οριογραμμής της παλιάς λίμνης βρίσκεται ένας μεγάλος αριθμός μικρών οικισμών, κοινοτήτων και χωριών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων τους απαρτίζεται από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, η οικονομική δραστηριότητα των οποίων έχει άμεση σχέση με τη γη που τους περιβάλλει. Συνεπώς, βασική ιδέα της μελέτης αποτέλεσε ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης μεταξύ των κατοίκων και της διαθέσιμης γης. Προωθώντας την ιδέα της αστικοποίησης και της συγκέντρωσης πληθυσμού, τη θέση των πολλών διασκορπισμένων οικισμών, τα οποία έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, λαμβάνει μία μικρή πόλη 20.000 κατοίκων περίπου. Ο οικισμός τοποθετείται στα όρια της νέας λίμνης που δημιουργείται. Η συγκέντρωση πληθυσμού διευκολύνει την ανάπτυξη υποδομών, αυξάνοντας την ποιότητα ζωής και τις παροχές προς τους κατοίκους. Ωστόσο, γίνεται με γνώμονα ώστε να μην αλλοιώνεται η επαφή και η σχέση με το φυσικό περιβάλλον.

 

Τα διάσπαρτα χωριά έχουν αντικατασταθεί από το νέο οικισμό,
ενώ μέρος του πληθυσμού τους εγκαταστάθηκε στις
δύο μεγάλες πόλεις

Συγκοινωνίες

Οι απαιτούμενες διορθώσεις και αλλαγές στο υπάρχων σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο, που ενώνει τις πόλεις της Λάρισας και του Βόλου, καθιστούν τη νέα πόλη ως ένα ενδιάμεσο αλλά βασικό κόμβο. Παρόλα αυτά, ο οικισμός έχει και το δικό του δίκτυο συγκοινωνιών. Αυτό περιλαμβάνει έναν βασικό άξονα κίνησης, ο οποίος εκτείνεται καθ' όλο το μήκος του και αποτελείται από το οδικό δίκτυο, ποδηλατοδρόμους, πεζοδρόμους και τη γραμμή του τραμ. Στόχος του συγκεκριμένου δικτύου είναι να παρέχει εύκολη και γρήγορη μετακίνηση στους κατοίκους, περιορίζοντας, όσο είναι δυνατό, τη χρήση των αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης. 

 

 

Σχεδίαση

Η επιλογή της γραμμικής ανάπτυξης, επιλέχθηκε με σκοπό τα κτίρια κατοικιών, τα οποία αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού να βρίσκονται όσο το δυνατόν πιο κοντά στη νέα λίμνη αλλά παράλληλα να μη χάνουν και την επαφή με την πεδιάδα που τα περιβάλλει. Επιπλέον, μια γραμμική ανάπτυξη εξυπηρετεί σε μεγάλο βαθμό τις μετακινήσεις, καθώς όλες οι εγκαταστάσεις βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από τον άξονα κίνησης.

 

 

Ο οικισμός θα έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει 15-20.000 κατοίκους. Η βασικότερη κτιριακή μονάδα είναι αυτή των πολυκατοικιών, καθώς είναι αυτή που θα στεγάσει ολόκληρο τoν πληθυσμό. Το σύνολο των 97 πολυκατοικίες είναι τριών τύπων με διατάξεις σχήματος Π, Γ ή Τ, και εκτείνονται ανάλογα με τη θέση τους σε 3 ή 4 ορόφους. Περιλαμβάνουν τρία διαφορετικά μεγέθη διαμερισμάτων των 40 τ.μ. [για 1-2 άτομα], των 80 τ.μ. [για 3-4 άτομα] και των 120 τ.μ. [για 5+ άτομα)]. Όλα τα διαμερίσματα είναι έτσι τοποθετημένα ώστε να έχουν θέα προς τη λίμνη, ενώ εκτείνονται και στους 5 τομείς του οικισμού. Χαρακτηριστικό τους στοιχείο, σε αντίθεση με τα τυπικά ελληνικά συγκροτήματα κατοικιών είναι η ύπαρξη ορισμένων χώρων κοινής χρήσης σε κάθε κτίριο. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχουν σε κάθε όροφο δύο δωμάτια με πλυντήρια και στεγνωτήρια ρούχων. Η λογική αυτή, εκτός από τη εξοικονόμηση πολύτιμου χώρου για δευτερεύουσες λειτουργίες στο εσωτερικό των διαμερισμάτων, συμβάλει και στη ανάπτυξη καλύτερων σχέσεων μεταξύ των χρηστών.

 

 

 

Παράλληλα, ανά τακτά χωρικά διαστήματα υπάρχουν εστιατόρια και καταστήματα τροφίμων [21 στο σύνολο του οικισμού], τα οποία στεγάζονται στο ίδιο κτίριο. Τα εστιατόρια, δημιουργούνται με σκοπό τη συλλογική εστίαση των κατοίκων του οικισμού, καταργώντας, για όποιον το επιθυμεί, τη διαδικασία μαγειρέματος στο σπίτι.

 

 

Σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και με πλήρης εγκαταστάσεις βρίσκονται σε διάφορα σημεία του οικισμού, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των ατόμων νεανικής ηλικίας. Με τη σημερινή κατάσταση, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο μεγαλύτερος πληθυσμός των χωριών αποτελείται από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ σχολεία δεν υπάρχουν σε όλα τα χωριά, αναγκάζοντας τους μαθητές να διανύουν μεγάλες αποστάσεις σε καθημερινή βάση.

 

Τα εμπορικά καταστήματα καθώς και οι χώροι ψυχαγωγίας και αναψυχής, όπως σινεμά, καφετέριες, παιδότοποι, μπαρ κ.λπ. συγκεντρώνονται σε 4 συγκροτήματα στις πτέρυγες Α και Δ του οικισμού. Σε κάθε μία από αυτές τις πτέρυγες υπάρχει και μία αποθήκη υλικοτεχνικής υποδομής, η οποία τροφοδοτεί ολόκληρη την κοινότητα. Ταυτόχρονα μικρές βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις βρίσκονται εντός του οικισμού.

 

 

Στην πτέρυγα Β συγκεντρώνονται οι κύριες αθλητικές εγκαταστάσεις, όπως κλειστό κολυμβητήριο, κλειστό γήπεδο μπάσκετ/βόλεϊ/αθλοπαιδιών και το γήπεδο ποδοσφαίρου με στίβο περιμετρικά του. Επιπλέον, χώρος για κωπηλασία παρέχεται εντός της λίμνης. Διάσπαρτα στο δημόσιο χώρο του οικισμού υπάρχουν αμφιθέατρα - περίπτερα δύο διαφορετικών τυπολογιών και μεγεθών. Σε αυτούς τους χώρους, εκτός από τη συνάθροιση ατόμων, υπάρχει η δυνατότητα διεξαγωγής μικρών events, συναυλιών και εκθέσεων.

 

 

 

Η πτέρυγα Γ του οικισμού περιλαμβάνει τα βασικότερα δημόσια κτίρια, όπως ο σταθμός πυροσβεστικής, μία δημοτική βιβλιοθήκη, ένα ιατρικό κέντρο, ένα θέατρο, ένα κλειστό χώρο διεξαγωγής συναυλιών και μουσικών παραστάσεων καθώς και το κέντρο διοίκησης. Όσον αφορά τα κτίρια που στεγάζουν τις μετακινήσεις, ο οικισμός περιλαμβάνει ένα σιδηροδρομικό σταθμό, ένα σταθμό υπεραστικών λεωφορείων, 39 κτίρια στάθμευσης μικρού μεγέθους σε διάφορα σημεία του οικισμού, ενώ κάθε 700-1.100 μέτρα περίπου υπάρχει και μία στάση του τραμ [13 στο σύνολο]. Τέλος, ο οικισμός περιλαμβάνει εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, αποβάθρα αλιευτικών σκαφών καθώς και εγκαταστάσεις για την εκτροφή και την επεξεργασία ψαριών.

 

 

 

Βιωσιμότητα

Ως βασικός στόχος ήταν εξ αρχής η δημιουργία ενός οικισμού, ο οποίος θα είναι σε θέση να παράγει ο ίδιος το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών του. Με αυτόν τον τρόπο θα αυξανόταν η βιωσιμότητά του, ενώ θα μειωνόταν το κόστος και η ενέργεια που θα χρειαζόταν για τη λειτουργία του. Οι εκτάσεις που περιβάλλουν τον οικισμό μπορούν να είναι εκμεταλλεύσιμες, όχι μόνο για τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή αλλά και για την παραγωγή ενέργειας. Ένα οργανωμένο πάρκο με φωτοβολταϊκούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες μεγάλου μεγέθους θα μπορούσαν να τροφοδοτούν τον οικισμό με ηλεκτρικό ρεύμα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Παράλληλα, μια μονάδα συμπαραγωγής ενέργειας είναι σε θέση να παρέχει θέρμανση και ζεστό νερό χρήσης στο σύνολο του οικισμού.

 

 

Τοποθεσία: Κάρλα

Χρονολογία: 02.2010

Αρχιτεκτονική Ομάδα: Γιώργος Παπαγκίκας, Λεωνίδας Τσιχριτζής


πηγή: http://www.zeroenergybuildings.org/