Η διάχυση της τεχνογνωσίας και των πρακτικών δεξιοτεχνιών στον πρωτογενή τομέα

 

του δρ Βαγγέλη Α. Μπούρμπου*

Αφορμή για το παρόν άρθρο έδωσε το πολύ ενδιαφέρον συνέδριο για τη διάχυση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου στους Αγίους Πάντες του Δήμου Αποκορώνου.
Ο αιώνας μας χαρακτηρίζεται από αλματώδη τεχνολογική εξέλιξη, η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τον πρωτογενή τομέα. Η νέα τεχνογνωσία και οι πρακτικές δεξιοτεχνίες αυξάνονται μέρα με τη μέρα δημιουργώντας έναν πραγματικό κυκεώνα. Ο αγρότης εξαιτίας της φύσης της εργασίας της πολυαπασχόλησης και της αδυναμίας να αυτοεκπαιδευτεί, βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση να επιλέξει εκείνες τις πρακτικές δεξιοτεχνίες και την τεχνογνωσία που θα τον βοηθήσουν στην καλύτερη αξιοποίηση των τριών συντελεστών της παραγωγής που διαθέτει η εκμετάλλευσή του.
Καθίσταται κατά συνέπεια επιτακτική η ανάγκη εκλαΐκευσης των νέων γνώσεων και η μεταλαμπάδευσή τους στον τελικό χρήστη, τον αγρότη, αν πραγματικά θέλουμε να καταστεί ο τέταρτος συντελεστής παραγωγής  όπως διατείνονται τελευταία οι γεωργοοικονομολόγοι.
Παλαιότερα για τον σκοπό αυτό είχε θεσπιστεί ειδικό πρόγραμμα γεωργικών εφαρμογών με εξειδικευμένους επιστήμονες για ολόκληρη την αγροτική οικογένεια, δηλαδή τον αγρότη, την αγρότισσα και την αγροτονεολαία. Το πρόγραμμα αυτό δεν ενδιαφερόταν μόνο για την απλούστευση και στη συνέχεια διοχέτευση στην αγροτική οικογένεια των αποτελεσμάτων της αγροτικής έρευνας, αλλά και για τη μεταφορά για επίλυση των προβλημάτων στην αγροτική έρευνα. Είχαν επίσης για τον σκοπό αυτό δημιουργηθεί τα Κέντρα Γεωργικής Εκπαίδευσης, τα Πρακτικά Γεωργικά Σχολεία, οι Εξωσχολικές Ομάδες Αγροτικής Νεολαίας και οι Μορφωτικοί Σύλλογοι Αγροτικής Νεολαίας.
Το πρόγραμμα των Γεωργικών Εφαρμογών προκειμένου να υλοποιήσει τις βασικές αξιακές αρχές του που εστιάζονταν στον σεβασμό της ελευθερίας της οικονομικής δράσης, στη συνεργασία, στην αλληλεγγύη, στην ανταλλαγή ιδεών και απόψεων, στον ενιαίο και από τη βάση προγραμματισμό, χρησιμοποιούσε μια σειρά από μεθόδους μαζικής, ομαδικής και ατομικής επαφής. Κεντρικός γνώμονας ήταν η ύστερα από σχετική έρευνα διαπίστωση ότι από αυτά που διαβάζει κανείς συγκρατεί ελάχιστα, από όσα μόνο βλέπει το 30%, από όσα μόνο ακούει το 20% και από όσα βλέπει και ακούει ταυτόχρονα το 50%.

Ακόμα οι Γεωργικές Εφαρμογές περιλάμβαναν και ειδικό εξωσχολικό πρόγραμμα για την προεπαγγελματική και επαγγελματική εκπαίδευση της αγροτονεολαίας. Στο πρόγραμμα αυτό χρησιμοποιούνταν οι μέθοδοι του σχολικού κήπου, των φυσιογνωστικών μαθημάτων, των σχολικών συνεταιρισμών, των ατομικών επιβλεπόμενων έργων, των ομαδικών επιβλεπόμενων έργων και των γεωργικών μαθημάτων.
Ο γεωπόνος γεωργικών εφαρμογών και η υπάλληλος αγροτικής οικιακής οικονομίας ύστερα από κοινή σύσκεψη των ερευνητών, των γεωπόνων και των υπαλλήλων αγροτικής οικιακής οικονομίας των Διευθύνσεων Γεωργίας μεριμνούσαν για τη σύνταξη των ετήσιων σχεδίων δράσης, στα οποία καταχωρούνταν οι στόχοι οι δράσεις και η μεθοδολογία που θα έπρεπε να ακολουθηθούν για την υλοποίηση σε επίπεδο γεωργικού τομέα του προγράμματος. Οι γεωπόνοι γεωργικών εφαρμογών και οι υπάλληλοι αγροτικής ανάπτυξης ήταν πραγματικοί ιεραπόστολοι.
Οι μέθοδοι που ακολουθούσαν ήταν πολλές. Ανάλογα με την περίπτωση ήταν δυνατή και η χρησιμοποίηση συνδυασμού μεθόδων.
Στην κατηγορία των μεθόδων μαζικής επαφής συμπεριλαμβάνονταν κυρίως ο τύπος με τα εκλαϊκευτικά φυλλάδια, με σχετικά άρθρα στον ημερήσιο ή εβδομαδιαίο Τύπο και με την έκδοση δελτίων γεωργικής ενημέρωσης, οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, οι εγκύκλιες επιστολές, ο κινηματογράφος, οι γιορτές αγροτικών προϊόντων και οι γεωργικές εκθέσεις.
Οι βασικότερες μέθοδοι ομαδικής επαφής ήταν οι επιδείξεις, οι αποδεικτικοί αγροί, οι συγκεντρώσεις και ομιλίες, οι εκπαιδευτικοί περίπατοι και οι εκπαιδευτικές εκδρομές.
Στις ατομικές επαφές αναφέρονται η προσωπική επαφή, η προσωπική επιστολή, η επίσκεψη στο γραφείο, η τηλεφωνική συνδιάλεξη, η επίσκεψη στο αγροτικό νοικοκυριό ή στο κτήμα και η εκπαιδευτική εξόρμηση.

Αυτό λοιπόν το ολοκληρωμένο πρόγραμμα που βοήθησε τα μέγιστα στην αγροτική ανάπτυξη και κατέστησε την Ελλάδα αυτάρκη σε πολλά αγροδιατροφικά προϊόντα σήμερα, που η νέα τεχνογνωσία και οι πρακτικές δεξιοτεχνίες συσσωρεύονται, έχει στην πραγματικότητα ατονήσει. Οι τεχνικοί σύμβουλοι καταδικάζονται παρά τη θέλησή τους από την Πολιτεία σε γραφιάδες. Άλλοι επιτήδειοι και ανίδεοι, κάθε καρυδιάς καρύδι, διεισδύουν στα «ξέφραγα» χωράφια της γεωργικής ενημέρωσης ροκανίζοντας τα κονδύλια σχετικών προγραμμάτων. Δημιουργείται μία έντεχνη σύγχυση γνώσεων, που οι μόνοι που δεν ωφελούνται είναι ο αγρότης, η αγρότισσα και η αγροτονεολαία. Η αγροτική έρευνα η οποία καλείται να παράξει και να συγκεντρώσει την τεχνογνωσία φυτοζωεί και συγχωνεύεται με ανόμοιας δράσης οργανισμούς. Επιβραβεύεται μόνο όταν προσάγει στην κεντρική Υπηρεσία papers δημοσιευμένα σε ξένα περιοδικά και όχι όταν επιλύει προβλήματα που απασχολούν τον πρωτογενή τομέα της χώρας μας. Είχε προβλεφθεί παλαιότερα η ίδρυση σε κάθε Νομό ενός Κέντρου αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Η πρωτοβουλία αυτή έμεινε στα χαρτιά. Η γεωργική εκπαίδευση μετεξελίχτηκε σε οργανισμό για να χαθεί στην απραξία.
Καλή λοιπόν η διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Στον αγροτικό όμως τομέα με τις ιδιαιτερότητες που έχει δεν φτάνει. Χρειάζεται ολοκληρωμένη και διά βίου ενημέρωση και εκπαίδευση που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αναβίωση και εκσυγχρονισμό του προγράμματος γεωργικών εφαρμογών. Η λυσιτελής αξιοποίηση όλων μέσων και μεθόδων γεωργικής εκπαίδευσης και ιδιαίτερα του Διαδικτύου μπορεί να προσφέρει σημαντικά στην αειφόρο αγροτική ανάπτυξη.

*γεωπόνος ερευνητής

πηγή: http://www.haniotika-nea.gr/