Φορείς Διαχείρισης. Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.)

Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.) ιδρύθηκε με σκοπό την προστασία και διατήρηση των ενδιαιτημάτων ζώων και φυτών που αποτελούν σημαντικότατη φυσική κληρονομιά τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Η διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς και η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας της θαλάσσιας και παράκτιας έκτασης του κόλπου του Λαγανά καθώς και όλων των νησίδων του νομού Ζακύνθου με την παράλληλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης αποτελούν την κύρια μέριμνα του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου.

Στα όρια του Ε.Θ.Π.Ζ. βρίσκεται ένας από τους πιο σημαντικούς βιότοπους αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο. Επίσης περιλαμβάνονται σημαντικοί βιότοποι της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus, της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας, της ενδημικής χλωρίδας καθώς και οικότοποι ευρωπαϊκού και μεσογειακού ενδιαφέροντος όπως των συστημάτων αμμοθινών και αλόφιλης βλάστησης και τα υποθαλάσσια λιβάδια του φυτού Posidonia oceanica.

Η επίτευξη του σκοπού ίδρυσης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου πραγματοποιείται με την ανάπτυξη μιας σειράς προγραμμάτων και δράσεων, όπως:

-Πρόγραμμα Ελέγχου Δραστηριοτήτων/ Φύλαξης και Ενημέρωσης.
-Πρόγραμμα Επιστημονικής Παρακολούθησης του προστατευταίου αντικειμένου
-Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
-Δράσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης
-Δράσεις για την διαφύλαξη των παραδοσιακών χρήσεων (αλιείας, βόσκησης, γεωργίας κ.λ.π.)
-Δράσεις για την διαφύλαξη του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου και εγώ προσωπικά θα θέλαμε να σας ευχηθούμε καλή ενημέρωση από την ιστοσελίδα του Ε.Θ.Π.Ζ. σχετικά με την ανάγκη προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στον κόλπο Λαγανά και θέλουμε να ελπίζουμε ότι μέσα από αυτές τις σελίδες θα σας δοθεί το έναυσμα για να συμβάλετε και εσείς στην προσπάθεια που κάνει ο Φορέας Διαχείρισης.

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του
Φορέα Διαχείρισης του Ε.Θ.Π.Ζ.
Δρ. Δρόσος Ι. Κουτσούμπας

Καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας
Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας,

Πανεπιστήμιο Αιγαίου

 

 

Η Προστατευόµενη Περιοχή

 

Το Θαλάσσιο Πάρκο περιλαμβάνει την θαλάσσια έκταση και τις νησίδες του Κόλπου του Λαγανά, τις παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας και μία ζώνη γης, που περιβάλει αυτές, τον υγρότοπο της Λίμνης Κεριού και τις Νήσους Στροφάδες, οι οποίες βρίσκονται 40 περίπου μίλια νότια της Ζακύνθου. Συνολικά, η Προστατευόμρνη Περιοχή περιλαμβάνει 90 klm2 θαλάσσιας και 36 klm2 χερσαίας περιοχής.

Η Ζάκυνθος αποτελεί έναν απότους σημαντικότερους βιότοπους ωοτοκίας των θαλασσίων χελωνών στη Μεσόγειο.

 

Περαιτέρω, ένας μόνιμος πληθυσμός του απειλούμενου με εξαφάνιση είδους μεσογειακής φώκιας Monachus monachus, υπάρχει στις δυτικές ακτές της Ζακύνθου.

Η περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου χαρακτηρίζεται από διάφορα είδη οικοσυστημάτων, Εθνικού αλλά και Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως συστήματα αμμοθινών, υποθαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) και παράκτια οικοσυστήματα. Σε αυτά απαντώνται εκατοντάδες είδη χλωρίδας και πανίδας.

 

 

Θεσµικό Πλαίσιο

 

Η προστατευόμενη περιοχή που επισκέπτεστε έχει τη δική της ιστορική αξία στην προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα. To Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.) ιδρύθηκε με Προεδρικό Διάταγμα, το Δεκέμβριο του 1999 (ΦΕΚ 906Δ, 22 Δεκεμβρίου 1999) και αποτελεί την πρώτη θεσμοθετημένη περιοχή στην Ελλάδα, η οποία διοικείται από έναν Φορέα Διαχείρισης. Στην περιοχή του Ε.Θ.Π.Ζ. υπάρχει πλήθος ανθρώπινων δραστηριοτήτων με κυριότερες τον τουρισμό και τη γεωργία.

 

Η λειτουργία του Ε.Θ.Π.Ζ στοχεύει στην προστασία των παραλιών ωοτοκίας της Caretta caretta, του βιοτόπου και του πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας, της ορνιθοπανίδας, της χλωρίδας, του θαλάσσιου οικοσυστήματος και των ιχθυοαποθεμάτων, αναπτύσσοντας παράλληλα δραστηριότητες για την ανάπτυξης της περιοχής, που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης, του τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

 

Μέτρα προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων

Στο θαλάσσιο τμήμα της προστατευόμενης περιοχής για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και του θαλάσσιου οικοσυστήματος δεν επιτρέπονται όλο το χρόνο η ερασιτεχνική αλιεία (π.χ. ψαροντούφεκο, παραγάδια, δίχτυα), και τα μηχανοκίνητα θαλάσσια σπορ (π.χ. ski, jet-ski,). Εντούτοις, κατά τη διάρκεια της μέρας μπορείτε να ανακαλύψετε την ομορφιά της περιοχής με ναυσιπλοΐα (προσοχή ταχύτητα έως 6 ναυτικά μίλια την ώρα και αγκυροβολία μόνο στη Γ’ Ζώνη), κολύμβηση, κατάδυση κ.α. Δεν επιτρέπεται η διέλευση, κίνηση, παραμονή και αγκυροβολιά σκαφών και πλωτών γενικά μέσων στη θαλάσσια περιοχή Α' από 1 Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου κάθε έτους.

 

 

Παρατήρηση της θαλάσσιας χελώνας

 

Μέρος των εμπειριών σας θα είναι και η παρατήρηση της θαλάσσιας χελώνας. Όταν την συναντήσετε, μην πλησιάζετε μετωπικά και κρατείστε απόσταση τουλάχιστον 15 μέτρων. Ο μέγιστος χρόνος παρατήρησής της είναι τα 15 λεπτά όταν δεν βρίσκεται στην επιφάνεια αλλιώς 10 λεπτά. Στο διάστημα αυτό δεν την ταΐζουμε, ούτε την ακουμπάμε. Αν δε θέλετε να τραπεί σε φυγή να είστε ήρεμοι, χωρίς φωνές και απότομες κινήσεις (πόσο μάλλον του σκάφους!). Σε οποιαδήποτε περίπτωση αν η χελώνα είναι ανήσυχη απομακρυνθείτε, θα ξανασυναντηθείτε λίγα μέτρα πιο κάτω.

 

 

Μέτρα προστασίας των παραλιών ωοτοκίας

 

1. Η ανθρώπινη παρουσία επιτρέπεται στις παραλίες ωοτοκίας από τις 07:00 π.μ. έως και τη δύση του ηλίου.

2. Φροντίζουμε οι παραλίες να είναι καθαρές για εμάς και τις χελώνες, παίρνοντας τα σκουπίδια και τα αποτσίγαρα μαζί μας όταν φεύγουμε.

3. Η δραστηριότητα μας περιορίζεται σε μια στενή ζώνη κοντά στο νερό (≈ 5 μέτρα από τη θάλασσα). Σε μεγαλύτερες αποστάσεις είναι πιθανή η ύπαρξη φωλιών.

4. Οι φωλιές κοντά στη ζώνη ανθρώπινης δραστηριότητας σηματοδοτούνται με κλωβό για την προστασία τους και δεν τις πλησιάζουμε, γιατί επηρεάζουμε αρνητικά την εκκόλαψη των αυγών.

5. Οι κατασκευές από άμμο στην παραλία (κάστρα, λιμνούλες, κ.ά. ), φτιάχνονται μόνο πολύ κοντά στη θάλασσα (≈1-2 μέτρα) και φροντίζουμε να τις καταστρέφουμε πριν φύγουμε, ώστε να μην αποτελούν εμπόδιο για τα χελωνάκια στην προσπάθειά τους να φτάσουν στη θάλασσα.

6. Αν είμαστε παρόν κατά την «έξοδο» των νεοσσών χελωνών από τη φωλιά, δεν τα αγγίζουμε, καθώς επηρεάζεται αρνητικά η επιβίωση τους. Καλούμε τον φύλακα και ακολουθούμε τις οδηγίες του.

7. Αυτοκίνητα, μηχανάκια, ποδήλατα, άλογα και σκύλοι δεν επιτρέπονται στις παραλίες ωοτοκίας καθώς δεν συνάδουν με την προστασία.

8. Δεν μετακινούμε /αφαιρούμε φυσικά υλικά (άμμο, κοχύλια, πέτρες) στις παραλίες ωοτοκίας. Ομοίως, δεν αφαιρούμε αχινούς, αστερίες και άλλα θαλάσσια είδη από το βυθό της θάλασσας. Η ομορφιά και ο φυσικός πλούτος της περιοχής εξαρτάται από τη συμμετοχή σας.

9. Δεν χρησιμοποιούμε ομπρέλες θαλάσσης στις παραλίες ωοτοκίας Γέρακα, Δάφνη και Μαραθωνήσι -εκτός των υφιστάμενων, εφόσον υπάρχουν.

10. Οι «γλίνες» (πηλός) στην παραλία του Γέρακα αποτελούν μοναδικό γεωλογικό μνημείο της περιοχής -δεν επιτρέπεται η χρήση ή αφαίρεση τους.

11. Η προστασία και ενίσχυση των ιχθυοαποθεμάτων είναι σημαντική για την περιοχή και όχι μόνο. Στο πλαίσιο αυτό δεν επιτρέπεται η ερασιτεχνική αλιεία στην προστατευόμενη περιοχή (π.χ. ψαροντούφεκο, καλάμι).

 

Παρακαλούμε ακολουθείτε τις οδηγίες των Φυλάκων Περιβάλλοντος του Φορέα, καθώς η κάθε παραλία ωοτοκίας υπόκειται σε ιδιαίτερα μέτρα προστασίας προσαρμοσμένα στις ειδικές συνθήκες της περιοχής.

 

 

Κέντρα Ενημέρωσης

 

Για την ενημέρωση σας, λειτουργεί το Εκθεσιακό Κέντρο στη Δάφνη όπου με φωτογραφίες, αναπαραστάσεις και βιντεοπροβολές θα «ταξιδέψετε» στην προστατευόμενη περιοχή και θα γνωρίσετε τη ζωή της θαλάσσιας χελώνας από το ζευγάρωμα έως και τη γέννηση των νεοσσών. Στον ίδιο χώρο, τα παιδιά και όσοι νιώθουν παιδιά έχουν τη δυνατότητα να ζωγραφίσουν και να εμπλουτίσουν την έκθεση ζωγραφικής μας. Από το 2014 ξεκίνησε να λειτουργεί το Κέντρο ενημέρωσης στο Γέρακα ενώ αναμένεται μέχρι το 2015 να ξεκινήσει η λειτουργία ενός ακόμη κέντρου ενημέρωσης στο Καλαμάκι.

 

 

Δράσεις – Υποδομές- Προσωπικό

 

Στο πλαίσιο της λειτουργίας του Ε.Θ.Π.Ζ., έχουν υλοποιηθεί και υλοποιούνται πλήθος Εθνικών και Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (π.χ Life, MedPAN,ΕΠΠΕΡ, EPPERAA) που επιτρέπουν την απόκτηση του αναγκαίου υλικοτεχνικού εξοπλισμού για τη λειτουργία του Φορέα (Κέντρα ενημέρωσης, Φυλάκια, οχήματα, σκάφη, ενημερωτικό υλικό, Μελέτες για την περιοχή κ.α). Σημαντικό τμήμα της δράσης του Φ.Δ. αποτελεί το Πρόγραμμα Ελέγχου Δραστηριοτήτων/ Ενημέρωσης στις παραλίες ωοτοκίας όλο το χρόνο. Παράλληλα, ο Φ.Δ έχει στελεχωθεί με ανθρώπινο δυναμικό διαφόρων ειδικοτήτων (π.χ. Βιολόγοι, Μηχανικοί) για την διαχείριση και επιστημονική παρακολούθηση της περιοχής. Τέλος, το Ε.Θ.Π.Ζ. δραστηριοποιείται σε θέματα εκπαίδευσης (περιβαλλοντική εκπαίδευση, εκπόνηση διδακτορικών, μεταπτυχιακών, πρακτική άσκηση) και εθελοντισμού.

 

 

Ο χάρτης του πάρκου
 

 

 

πηγή: http://www.nmp-zak.org/