Όταν ζώα, φυτά ή μικροοργανισμοί εισέρχονται σε φυσικό περιβάλλον όπου κανονικά δεν συναντούνται, μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία της αυτόχθονης πανίδας και χλωρίδας, προκαλώντας ζημιές που κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2015 τίθεται σε ισχύ νέα νομοθεσία της ΕΕ για την καταπολέμηση του προβλήματος των «χωροκατακτητικών ξένων ειδών».
Τα χωροκατακτητικά ξένα είδη αποτελούν την αιτία μεγάλων ζημιών σε όλον τον κόσμο, επειδή μειώνουν τη βιοποικιλότητα, διαταράσσουν την ισορροπία των οικοσυστημάτων και έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και την οικονομία. Τα κουνέλια κατέστρεψαν τα τοπία της Αυστραλίας, όπου δεν ήρθαν αντιμέτωπα με φυσικούς εχθρούς τους. Οι βαλτογαρίδες διαταράσσουν την ισορροπία των ευρωπαϊκών παραποτάμιων συστημάτων, εκτοπίζοντας τα αυτόχθονα είδη και διαδίδοντας ασθένειες.
Ευρωπαϊκός «ευαίσθητος κατάλογος»
Ο νέος κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ σημαντικότερη πτυχή είναι η πρόληψη. Η Επιτροπή θα προετοιμάσει κατάλογο «χωροκατακτητικών ξένων ειδών ενδιαφέροντος Ευρωπαϊκής Ένωσης» βάσει εκτιμήσεων κινδύνου. Ο κατάλογος θα εγκριθεί —αφού προστεθούν ή αφαιρεθούν ορισμένα είδη– από τα κράτη μέλη της ΕΕ, και θα επανεξετάζεται και επικαιροποιείται σε τακτική βάση.
Τα είδη του εν λόγω καταλόγου απαγορεύονται από την ΕΕ –και δεν επιτρέπεται η εισαγωγή, μεταφορά, εκτροφή, πώληση, διατήρηση ή απελευθέρωση, εκτός από πολύ λίγες εξαιρέσεις υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες.
Για τα χωροκατακτητικά ξένα είδη απαιτείται δράση σε επίπεδο ΕΕ, επειδή δεν υπολογίζουν εθνικά σύνορα. Για παράδειγμα, το ηράκλειο το σφονδύλιο μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στην ανθρώπινη επιδερμίδα και τα μάτια, και κοστίζει 1 εκατομμύριο ευρώ ετησίως σε υγειονομική περίθαλψη μόνο στη Γερμανία. Όμως, ένα πρόγραμμα εκρίζωσης θα ήταν μάταιο, εάν, μετά, το φυτό εξαπλωνόταν περνώντας τα σύνορα άλλης χώρας, η οποία δεν θα είχε πραγματοποιήσει παρόμοια δράση.
Ο νέος κανονισμός καλύπτει ένα κενό σε θέματα προστασίας της βιοποικιλότητας στην ΕΕ που είχε αναγνωριστεί εδώ και καιρό. Ο εν λόγω κανονισμός έχει συνετή στόχευση και εστιάζεται στις σοβαρότερες απειλές χωροκατακτητικών ειδών. Ο στόχος είναι η συνεργασία εντός της ΕΕ για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος το οποίο εκτιμάται ότι κοστίζει 12 δισ. ευρώ ετησίως. Εάν στεφθεί με επιτυχία, αυτό θα σημαίνει επίσης ότι συντελέστηκε σημαντικό βήμα υπέρ της επίτευξης του στόχου της ΕΕ να σταματήσει την απώλεια της βιοποικιλότητας στην ΕΕ έως το 2020.
Ο νέος κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ σημαντικότερη πτυχή είναι η πρόληψη. Η Επιτροπή θα προετοιμάσει κατάλογο «χωροκατακτητικών ξένων ειδών ενδιαφέροντος Ευρωπαϊκής Ένωσης» βάσει εκτιμήσεων κινδύνου. Ο κατάλογος θα εγκριθεί —αφού προστεθούν ή αφαιρεθούν ορισμένα είδη– από τα κράτη μέλη της ΕΕ, και θα επανεξετάζεται και επικαιροποιείται σε τακτική βάση.
Τα είδη του εν λόγω καταλόγου απαγορεύονται από την ΕΕ –και δεν επιτρέπεται η εισαγωγή, μεταφορά, εκτροφή, πώληση, διατήρηση ή απελευθέρωση, εκτός από πολύ λίγες εξαιρέσεις υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες.
Για τα χωροκατακτητικά ξένα είδη απαιτείται δράση σε επίπεδο ΕΕ, επειδή δεν υπολογίζουν εθνικά σύνορα. Για παράδειγμα, το ηράκλειο το σφονδύλιο μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στην ανθρώπινη επιδερμίδα και τα μάτια, και κοστίζει 1 εκατομμύριο ευρώ ετησίως σε υγειονομική περίθαλψη μόνο στη Γερμανία. Όμως, ένα πρόγραμμα εκρίζωσης θα ήταν μάταιο, εάν, μετά, το φυτό εξαπλωνόταν περνώντας τα σύνορα άλλης χώρας, η οποία δεν θα είχε πραγματοποιήσει παρόμοια δράση.
Ο νέος κανονισμός καλύπτει ένα κενό σε θέματα προστασίας της βιοποικιλότητας στην ΕΕ που είχε αναγνωριστεί εδώ και καιρό. Ο εν λόγω κανονισμός έχει συνετή στόχευση και εστιάζεται στις σοβαρότερες απειλές χωροκατακτητικών ειδών. Ο στόχος είναι η συνεργασία εντός της ΕΕ για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος το οποίο εκτιμάται ότι κοστίζει 12 δισ. ευρώ ετησίως. Εάν στεφθεί με επιτυχία, αυτό θα σημαίνει επίσης ότι συντελέστηκε σημαντικό βήμα υπέρ της επίτευξης του στόχου της ΕΕ να σταματήσει την απώλεια της βιοποικιλότητας στην ΕΕ έως το 2020.
Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης
Ο κανονισμός θεσπίζει σύστημα εποπτείας με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό των καταγεγραμμένων στον κατάλογο χωροκατακτητικών ξένων ειδών. Όσο γρηγορότερα αντιδρούν οι χώρες τόσο πιο αποτελεσματικά μπορούν να εκριζώσουν εισβολή πριν εξαπλωθεί και γίνει μόνιμη. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή αμέσως μόλις εντοπίζονται καταγεγραμμένα στον κατάλογο είδη ώστε να διασφαλίζεται ο συντονισμός των αντίμετρων. Εάν ένα είδος καταγεγραμμένο στον κατάλογο έχει ήδη διαδοθεί ευρέως, τα κράτη μέλη οφείλουν να το διαχειριστούν για να περιορίσουν τυχόν περαιτέρω ζημιές, και μπορούν να επιλέξουν ποια μέτρα θα λάβουν.
Ο κανονισμός αφήνει περιθώρια για επιπρόσθετες εθνικές προτεραιότητες και περιφερειακή συνεργασία, καθώς επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρήσουν τους δικούς τους καταλόγους χωροκατακτητικών ξένων ειδών. Και εάν ο έλεγχος ορισμένων από αυτά τα είδη απαιτεί συνεργασία μεταξύ των χωρών, η Επιτροπή μπορεί να τη διευκολύνει σε περιφερειακό επίπεδο.
Επίσης, οι πολίτες έχουν και αυτοί να διαδραματίσουν έναν ρόλο: εκτός από το να αποφεύγουν να φέρνουν ξένα είδη στην ΕΕ, θα έχουν επίσης ευκαιρίες να συμμετέχουν στα συστήματα εποπτείας και έγκαιρης προειδοποίησης.
Ο ιταλός υπουργός Περιβάλλοντος, Gian Luca Galletti, μιλώντας εξ ονόματος της προεδρίας της ΕΕ το φθινόπωρο, είπε ότι η συμφωνία «συνιστά σημαντικό βήμα για την αναγνώριση της αξίας της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη που αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της οικονομίας μας».
Ο κανονισμός θεσπίζει σύστημα εποπτείας με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό των καταγεγραμμένων στον κατάλογο χωροκατακτητικών ξένων ειδών. Όσο γρηγορότερα αντιδρούν οι χώρες τόσο πιο αποτελεσματικά μπορούν να εκριζώσουν εισβολή πριν εξαπλωθεί και γίνει μόνιμη. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή αμέσως μόλις εντοπίζονται καταγεγραμμένα στον κατάλογο είδη ώστε να διασφαλίζεται ο συντονισμός των αντίμετρων. Εάν ένα είδος καταγεγραμμένο στον κατάλογο έχει ήδη διαδοθεί ευρέως, τα κράτη μέλη οφείλουν να το διαχειριστούν για να περιορίσουν τυχόν περαιτέρω ζημιές, και μπορούν να επιλέξουν ποια μέτρα θα λάβουν.
Ο κανονισμός αφήνει περιθώρια για επιπρόσθετες εθνικές προτεραιότητες και περιφερειακή συνεργασία, καθώς επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρήσουν τους δικούς τους καταλόγους χωροκατακτητικών ξένων ειδών. Και εάν ο έλεγχος ορισμένων από αυτά τα είδη απαιτεί συνεργασία μεταξύ των χωρών, η Επιτροπή μπορεί να τη διευκολύνει σε περιφερειακό επίπεδο.
Επίσης, οι πολίτες έχουν και αυτοί να διαδραματίσουν έναν ρόλο: εκτός από το να αποφεύγουν να φέρνουν ξένα είδη στην ΕΕ, θα έχουν επίσης ευκαιρίες να συμμετέχουν στα συστήματα εποπτείας και έγκαιρης προειδοποίησης.
Ο ιταλός υπουργός Περιβάλλοντος, Gian Luca Galletti, μιλώντας εξ ονόματος της προεδρίας της ΕΕ το φθινόπωρο, είπε ότι η συμφωνία «συνιστά σημαντικό βήμα για την αναγνώριση της αξίας της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη που αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της οικονομίας μας».
πηγή: http://dasarxeio.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου