του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΓΓΑΝΑ
Η Ε.Ε. ενισχύει το φύτεμα δέντρων υψηλής τεχνικής ξυλείας μέσα στις καλλιέργειες
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Μια καλλιεργητική πρακτική από το παρελθόν έρχεται στο
προσκήνιο, για να αποτελέσει τώρα επένδυση στο μέλλον, συμβαδίζοντας με τις
επιταγές της πράσινης ανάπτυξης. Με επίκεντρο τη Ν. Γαλλία, χιλιάδες Ευρωπαίοι
αγρότες στρέφονται ή επιστρέφουν στη δασογεωργία, στη διατήρηση δηλαδή των
δένδρων μέσα ή γύρω από καλλιεργημένα χωράφια, αναγνωρίζοντας και πάλι την
οικολογική και οικονομική σημασία τους.
Εφαρμοζόταν παλιά
Στο παρελθόν, η δημιουργία φυτείας σε χωράφι αποτελούσε παράδοση. Στην
Πελοπόννησο μάλιστα πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι οικογένειες προίκιζαν
την κόρη που γεννιόταν με τη φύτευση δένδρων π.χ. κυπαρίσσια, που θα έδιναν την
ξυλεία για τα έπιπλα του σπιτικού της όταν θα παντρευόταν. Η παράδοση αυτή στην
Ελλάδα και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ανατράπηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο,
όταν επικράτησε το μοντέλο της εντατικής γεωργίας. Καθιερώθηκε η μονοκαλλιέργεια
των γεωργικών φυτών και τα δένδρα που υπήρχαν μέσα στα χωράφια θυσιάστηκαν για
να περάσουν τα αγροτικά μηχανήματα (τρακτέρ, μηχανές θερισμού κ.λπ.) και να
κερδηθεί περισσότερη καλλιεργήσιμη γη.
Πρόσφατα, η εμφάνιση μιας νέας επιστήμης της «αγροδασοπονίας» αναγνώρισε τη
σημασία της ύπαρξης των δένδρων εντός των καλλιεργειών. Ετσι η δασογεωργία ή τα
δασογεωργικά συστήματα -μια μορφή αγροδασοπονίας- περιλαμβάνουν τη
συγκαλλιέργεια στο ίδιο κομμάτι γης δασικών δένδρων με ετήσια ή πολυετή ποώδη
φυτά με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων φυσικών πόρων, προσφέροντας
παράλληλα αυξημένη παραγωγικότητα από τα χωράφια.
Η Ε.Ε. έχει αναγνωρίσει εδώ και εφτά χρόνια την αγροδασοπονία ως ξεχωριστή χρήση
γης και την ενέταξε στην προγραμματική περίοδο 2007-2013 ως δασογεωργικό μέτρο
για χρηματοδότηση. Αν και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το αξιολόγησε θετικά
το 2007, δεν το εφάρμοσε. Τον περασμένο Οκτώβριο το μέτρο εντάχθηκε πάλι,
βελτιωμένο από την Ε.Ε., στην περίοδο 2014-2020 «προσφέροντας μια χρυσή ευκαιρία
για την ελληνική γεωργία να το εφαρμόσει τώρα», όπως τονίζει ο ομότιμος
καθηγητής Δασολογίας (ΑΠΘ) κ. Β. Παπαναστάσης.
Το μέτρο προβλέπει την οικονομική ενίσχυση γεωργών (επιδότηση 80%) για να
φυτέψουν σε ιδιόκτητα χωράφια που καλλιεργούν οι ίδιοι ή ενοικιάζουν, δασικά
δένδρα που παράγουν υψηλής ποιότητας τεχνική ξυλεία. Τέτοια δένδρα είναι τα
«ευγενή πλατύφυλλα», καρυδιά, καστανιά, αγριοκερασιά, ψευδοπλάτανος, σορβιά,
φλαμουριά, φράξος. Προϋπόθεση, ο γεωργός να καλλιεργεί το χωράφι και μετά τη
φύτευση των δένδρων, επισημαίνει ο κ. Παπαναστάσης. Εκτός από τις δαπάνες
φύτευσης το μέτρο ενισχύει οικονομικά και την περιποίησή τους (κλάδεμα) για τρία
έτη μετά τη φυτεία ώστε να αναπτυχθούν αξιοποιήσιμοι κορμοί, ενώ «ο γεωργός θα
εξακολουθεί να παίρνει και την επιδότηση που δικαιούται για την άλλη του
γεωργική καλλιέργεια».
Ο κ. Παπαναστάσης τονίζει ότι το προσφάτως ιδρυθέν Ελληνικό Αγροδασικό Δίκτυο,
υποψήφιο μέλος της European Agroforestry Assocation, έχει στόχο να πείσει την
ελληνική κυβέρνηση να εντάξει το μέτρο στη νέα περίοδο, στο πλαίσιο του δεύτερου
πυλώνα της ΚΑΠ. Επισημαίνει τρεις σημαντικές ωφέλειες Οι γεωργοί, που θα
ενταχθούν θα ενισχύσουν το εισόδημά τους γιατί θα επενδύσουν σε ένα δεύτερο
μεγάλης αξίας προϊόν από το χωράφι τους, την τεχνική ξυλεία. Ευρωπαϊκές μελέτες
έδειξαν ότι τα δένδρα μέσα στο χωράφι δεν επηρεάζουν σημαντικά τη γεωργική
παραγωγή αν φυτευτούν σε γραμμές και κλαδεύονται τακτικά. Εξασφαλίζουν στο
μέλλον σημαντικό εισόδημα στον γεωργό ή στα παιδιά του όταν υλοτομηθούν (π.χ.
20-40 έτη) που υπολογίζεται σε 20.000 ευρώ/στρέμμα.
Η Ελλάδα, όπως κι όλη η Ευρώπη είναι ελλειμματική σε ξυλεία υψηλής ποιότητας.
Στη χώρα μας η ετήσια παραγωγή ανέρχεται σε 390.000 κ.μ. ενώ οι εισαγωγές
ξεπερνούν τα 2.660.000 κ.μ./έτος με αποτέλεσμα η εισαγωγή προϊόντων ξυλείας να
είναι η τρίτη ετήσια μεγαλύτερη δαπάνη συναλλάγματος (65 εκατ. ευρώ) μετά το
πετρέλαιο και τα ζωικά προϊόντα.
Η φυτεία δένδρων σε χωράφια θα αλλάξει εντυπωσιακά το αγροτικό περιβάλλον,
αμβλύνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της εντατικής γεωργίας και θα την
καταστήσει περιβαλλοντικά βιώσιμη, καθώς τα δένδρα εμποδίζουν την αλάτωση των
εδαφών, απορροφούν τα νιτρικά που έχουν κατακλύσει τα νερά ελληνικών πεδιάδων
(ιδανική λύση π.χ. στη Θεσσαλία), βελτιώνουν τη γονιμότητα των εδαφών κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου