Περιβαλλοντικές διεργασίες. Γιατί η Λήμνος διαθέτει εξαιρετικές παραλίες;

 

 

του Κυριακίδη Σταμάτη

(Π.Ε Περιβαλλοντολόγος – Ωκεανογράφος)

 

Οι Ιζηματογενείς διεργασίες και η μορφολογία στις Ακτές και παραλίες ελέγχονται από (α) την προϋπάρχουσα μορφολογία (β) από το είδος και ποσότητα της ιζηματοπαροχής.

 

Η μεγαλύτερη παροχή χερσαίων ιζημάτων στις παραλίες γίνεται από του ποταμούς και τα ρυάκια από την χέρσο (ξηρά). Άλλες πηγές τροφοδοσίας τους είναι (β) η αιολική μεταφορά/απόθεση, (γ) η παράκτια διάβρωση και (ε) η ηφαιστειακή δράση.Τα ιζήματα των παραλιών ανάλογα με το μέγεθος τους χωρίζονται σε χάλικες, άμμος, πηλός, άργιλος. Αυτά από την χέρσο διέρχονται στις ακτές και υφαλοκρηπίδες και υπό την επίδραση των θαλάσσιων κυμάτων και των ρευμάτων είτε παγιδεύονται εκεί ή συνεχίζουν την διαδρομή τους προς τα βαθύτερα θαλάσσια περιβάλλοντα, δηλαδή στην ηπειρωτική κατωφέρεια.

 

 

H Παραλιακή εποχιακή μορφολογία – προφίλ

 

Τα χαρακτηριστικά της υποθαλάσσιας παραλίας: (α) ο επιμήκης ιζηματογενής ύφαλος (longshorebar) που σχηματίζεται στο σημείο που σπάζουν τα κύματα. (β) η επιμήκης κοιλότητα ροής (longshoretrough) που σχηματίζεται από την τυρβώδη ροή των θραυόμενων κυμάτων και τα κυματογενή ρεύματα (ρεύματα παράλληλα στην ακτή και ρεύματα επιστροφής).

 

Τα χαρακτηριστικά της χερσαίας παραλίας είναι: (α) το ιζηματογενές ύβωμα (berm) με η χωρίς ‘κρημνό’ (bermscarp). Το ύβωμα σχηματίζεται καλύτερα σε παραλίες αποτελούμενες από πιο χονδρόκοκκα ιζήματα όπως χαλίκια και χονδρόκοκκο άμμο (β) η ‘εσωτερική παραλία’ (backshore) που ελέγχεται ελάχιστα από την παράκτια υδροδυναμική (θαλάσσια κύματα και θαλάσσια ρεύματα) (αλλά μπορεί να ελέγχεται από την παράκτια αεροδυναμική-παρουσία θινών (dunes).

Χειμώνα: Διάβρωση berm, απόθεση στο υποθαλάσσιο τμήμα και δημιουργία υφάλων (bars) και κοιλάδων (troughs) è Η χερσαία παραλία (backshore) ¨διαλύεται¨ και φτιάχνεται η (υπό)θαλάσσια παραλία (foreshore).

 

Καλοκαίρι: Δημιουργία berm, διάβρωση στο υποθαλάσσιο τμήμα και καταστροφή των υφάλων (bars) και κοιλάδων. Η ενέργεια και το μήκος των κυμάτων είναι σαφώς μικρότερα η άμμος μεταφέρεται σταδιακά και πάλι προς την χερσαία παραλία è η χερσαία παραλία ¨χτίζεται¨ και διαλύεται η υπό-θαλάσσια παραλία.

 

Οι Αμμώδεις θίνες (sand dunes) είναι εκτεταμένες στις παραλίες της Λήμνου και σε καλή κατάσταση. Είναι σημαντικές περιοχές γιατί προστατεύουν τις ακτές - παραλίες από την διάβρωση που προκαλούν οι βορειοανατολικοί άνεμοι που επικρατούν (μιας και με τα φύλλα τους και με τις ρίζες τους συγκρατούν την άμμο και δεν την αφήνουν να διαφύγει) αλλά και γιατί εκεί φτιάχνουν τις φωλιές τους και γεννούν τα αυγά τους σημαντικός αριθμός πτηνών (αγκαθοκαλημάνα, πετροτριλίδα, θαλασσοσφυριχτής, στρειδιφάγος, νανογλάρονο κλπ).

 

 

 

Εικόνα: μεταφορά ιζημάτων από τα ορεινά στις
στα πεδινά και σχηματισμός δελταϊκών
ακτών - παραλιών

Σε μέρη όπου στην χέρσο δεν υπάρχουν δάση με δέντρα να συγκρατούν τα ιζήματα είναι επόμενο να έχουν και αμμώδεις μεγαλοπρεπείς παραλίες μιας και τα χερσαία ιζήματα διαβρώνονται και μεταφέρονται στις παραλίες μέσω ποταμών, ρυακιών και ανέμου όπως συμβαίνει στις παραλίες της Λήμνου. Αντιθέτως σε μέρη με έντονη βλάστηση, όπως είναι η Μυτιλήνη, οι αμμουδερές παραλίες είναι περιορισμένες, μιας και τα δέντρα παγιδεύουν τα ιζήματα στη ξηρά.

 

Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στο να υπάρχουν εξαιρετικές αμμώδεις παραλίες στο νησί μας είναι τα ανώτερα θαλάσσια φυτά (θαλάσσια φανερόγαμα) δηλαδή οι Ποσειδωνίες (Posidonia oceanicα) και η Κυμοντοτσέα (Cymodocea nodosa). Αυτά βρίσκονται σε βάθη από 5 μέχρι 50 μέτρα, σε αμμώδεις πυθμένες (μαλακά υποστρώματα) και όχι σε βραχώδεις βυθούς και πυθμένες και α) περιορίζουν – εξασθενούν την δράση των κυμάτων και των υποθαλάσσιων και επιφανειακών ρευμάτων, β) συγκρατούν τα αιωρούμενα ιζήματα με τις ρίζες τους και τα φύλλα τους. Η Ποσειδώνια να σημειωθεί ότι δεν είναι «φύκος» όπως λανθασμένα το χρησιμοποιούν μερικοί, αλλά θαλάσσιο φυτό.

 

 

 

πηγή: http://www.limnosfm100.gr/