Η περιοχή Κισσάβου - Μαυροβουνίου

Μελετώντας τα κοινά γεωμορφολογικά, ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής των Τεμπών, μέχρι και τις εκβολές του Πηνειού στο Αιγαίο, καθώς και των γειτονικών ορεινών περιοχών του Κάτω Ολύμπου, του Κισσάβου και του Μαυροβουνίου, μπορούμε με ασφάλεια να μιλάμε για μια ευρύτερα ενιαία περιοχή. Ένα από τα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι οι διάσπαρτοι οικισμοί, που τους περισσότερους από αυτούς τους συναντάμε στις πλαγιές του Κάτω Ολύμπου, του Κισσάβου και του Μαυροβουνίου και μερικούς στα πεδινά της ανατολικής πλευράς του Ν.Λάρισας, στην περιοχή πριν την είσοδο του Πηνειού στα στενά των Τεμπών και μετά τα στενά, καταλήγοντας στη θάλασσα. Το πιο αντιπροσωπευτικό γεωγραφικό στοιχείο της Θεσσαλίας και των ανατολικών φυσικών ορίων της με την Μακεδονία αποτελεί ο Πηνειός, με την κοιλάδα των Τεμπών. Ανάμεσα στα όρη Κάτω Όλυμπος και Όσσα σχηματίζεται η κοιλάδα, εκεί απ’ όπου περνά και το ποτάμι, αφήνοντας την Θεσσαλική πεδιάδα προς το Αιγαίο πέλαγος. Η κοιλάδα των Τεμπών, που ουσιαστικά χωρίζει τον Κάτω Όλυμπο από την Όσσα, είναι το βαθύτερο από τα ρήγματα που κατακερματίζουν τους ορεινούς όγκους της ανατολικής Θεσσαλικής πεδιάδας. Εξαιτίας των ρηγμάτων αυτών τα βουνά, παρά τις απόκρημνες πλαγιές και τις πυραμιδοειδείς κορυφές τους, φαίνονται απομονωμένα και γι’ αυτό ημερότερα... Η βαθιά αυτή τομή, λοιπόν, ονομάστηκε Τέμπη. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή, η ονομασία αυτή έχει τις ρίζες της μάλλον στο ρήμα «τέμνω», για να δηλώνει την τομή και τον διαχωρισμό των δύο βουνών. Μέσα στην κοιλάδα, με κατεύθυνση από ΝΔ προς ΒΑ, κυλά σε μήκος 8χλμ. ο Πηνειός, που το ύψος της κοίτης του στα στενά φτάνει τα 20μ. Το μέγιστο πλάτος των στενών είναι 100μ. και το ελάχιστο 40μ., ενώ τα πρανή των πλευρών της κοιλάδας έχουν μεγάλες κλίσεις και σε ορισμένες θέσεις είναι κατακόρυφα, φθάνοντας το ύψος των 366μ.   Κατά την αρχαιότητα πολλοί ποιητές παρασύρθηκαν από την άγρια ομορφιά της περιοχής, παρομοιάζοντας έτσι κάθε όμορφη κοιλάδα με τα Τέμπη. Χαρακτηρισμούς που δήλωναν κυρίως τη δυσχέρεια της διάβασής τους, όπως «στενοπόρος» και «λύκου πεδίον» απέδιδαν στα Θεσσαλικά Τέμπη οι βυζαντινοί συγγραφείς. Απαραίτητο σταθμό της επίσκεψής τους στους διάσημους τόπους της κλασικής αρχαίας Ελλάδας αποτελούσε για τους ευρωπαίους περιηγητές η κοιλάδα των Τεμπών. Ανατρέχοντας στη δύναμη της παράδοσης, είναι ενδεικτικό ότι η άγρια ομορφιά της κοιλάδας είναι συνδεδεμένη με μύθους και θρύλους, που επιβεβαίωναν τον ιερό της χαρακτήρα. Σε όλες τις περιγραφές, με αρχαιότερη αυτή του «αργυροδίνη» Πηνειού από τον Όμηρο, οι χείμαρροι και τα κρυστάλλινα νερά των πηγών, τα σκιερά τοπία και τα άλση παραπέμπουν κυρίως στους ιερούς τόπους των αρχαίων. «Με έναν παράδοξο τρόπο το λιβάδι με τα λουλούδια του, που γενικά αντιπροσωπεύει το κέντρο ενός φυσικού άδυτου, συνδέεται είτε με τη δύναμη του Έρωτα, που προστατεύεται από την Αφροδίτη, ή με τον θάνατο, υπό τη δικαιοδοσία του Άδη και της συζύγου του Περσεφόνης». Σίγουρο είναι ότι η ωραιότερη περιγραφή της προέρχεται από την πένα του Ιάκωβου Φίλιππου Φαλμεράϊερ, διάσημου, για τα ανθελληνικά του αισθήματα. «…Το επικρατέστερο δέντρο, μέσα κι έξω από την κοιλάδα, στο πλήθος και στη μεγαλοπρέπεια και στο ύψος, είναι ο πλάτανος. Φυτρώνοντας σ’ όλη την έκτασή της γιομίζει τα κενά διαστήματα, βλαστάνει στην όχτη του ποταμού και ξεπροβάλλει σφριγηλός από την επιφάνεια των υδάτων. Σ’ ένα οργιαστικό μαζί του συναγωνισμό φυτρώνουν στην κοιλάδα κουτσουπιές, ροδιές, μελικοκκιές, ιτιές, βελανιδιές, πουρνάρια, αγριελιές, δαφνοκερασιές και τέλος η Πηνειίδα δάφνη, που μ’ ένα κοσμητικό φόρτο στολίζουν τις όχθες με μιαν αμάραντη χλώρη... Δροσερές αύρες φυσούν απαλά στο στενό. Γλυκά ψιθυρίζουν το πεύκο κι ο έλατος στις απότομες πλευρές, κάτασπρα σύννεφα κατρακυλούν από τις βουνοκορφές και ψηλά στο σκοτεινό χάσμα πλαταγίζει τα φτερά του με στριγγιές ο μακρόλαμνος ολύμπιος αετός...». Εκτός από τον Όμηρο, εμπνεύστηκαν από το περιβάλλον αυτό, αποδίδοντας θαυμάσιες ποιητικές εικόνες και ο Ησίοδος, καθώς και νεότεροι ποιητές και συγγραφείς, Έλληνες και Ρωμαίοι. Με παρόμοιο ενθουσιασμό έγραψαν για την κοιλάδα ο Βιργίλιος, ο Θεόκριτος, που ρωτούσε τις Νύμφες αν τα κάλλη της κοιλάδας ήταν ικανά να τις κάνουν να ξεχάσουν τον Δάφνη, ενώ ο Οράτιος ονόμασε την εξοχική του κατοικία «Tempe». Παρασυρμένοι από το φυσικό τοπίο έγραψαν επίσης ο Λουκιανός και ο Κάτουλος, ενώ ο «ευσεβής Φανελών» ονειροπολεί την αναγέννηση του Αρχαίου Κάλλους και ο Αιλιανός, περιγράφοντας τις ομορφιές του τοπίου, αναφέρεται στις ευωχίες και τα συμπόσια που πραγματοποιούσαν οι περίοικοι στις όχθες του Πηνειού!     πηγή: http://www.olympos-kissavos.gr/