Τι μπορώ να δω με ένα τηλεσκόπιο

 

 

Επιμέλεια άρθρου : Π. Γερμάνης

 

Τα τηλεσκόπια μπορούν να φέρουν το νυχτερινό ουρανό πιο κοντά σε σας, και να το καταστήσουν λιγότερο μυστηριώδη. Δεν χρειάζεται να έχετε το πιο ισχυρό τηλεσκόπιο για να δείτε την απίστευτη ομορφιά με αρκετή λεπτομέρεια σε κάποιο μέρος του ουρανού. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τα διάφορα είδη παρατήρησης που μπορείτε να κάνετε με ένα τηλεσκόπιο, και τι συνήθως βλέπουμε με τα τηλεσκόπια όσοι ασχολούμαστε ερασιτεχνικά με την αστρονομία. Τα κυριότερα ουράνια αντικείμενα που θα ήθελαν οι περισσότεροι να δουν είναι:

• το φεγγάρι
• ο ήλιος
• πλανήτες
• αστέρια
• κομήτες
• νεφελώματα
• αστρικά σμήνη

 

 

Το Φεγγάρι

 

Το φεγγάρι είναι το πιο σημαντικό αντικείμενο στον ουρανό τη νύχτα. Είναι μεγάλο, φωτεινό και εύκολο να βρεθεί. Επειδή ο φωτισμός του φεγγαριού αλλάζει καθημερινά με εναλλασσόμενες φάσεις, μπορείτε να πάρετε μια διαφορετική όψη της καθημερινής μορφής του και των χαρακτηριστικών του. Το φεγγάρι προσφέρει πολλά να δείτε. Δεν χρειάζεται ένα τεράστιο τηλεσκόπιο για να αποκαλύψει λεπτομέρειες του φεγγαριού. Με κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο (2-ιντσών ή 50-mm διοπτρικό, 4-ιντσών ή 100 mm ανακλαστήρα), μπορείτε να παρατηρήσετε:

• βουνά
• κρατήρες
• «Θάλασσες» (σκούρες περιοχές)
• τη γραμμή ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως, όπου μπορείτε να δείτε τη μεγαλύτερη αντίθεση

 

Αντίθετα με τη κοινή πεποίθηση, η καλύτερη στιγμή για να παρατηρήσει κανείς το φεγγάρι δεν είναι κατά τη διάρκεια μιας πανσελήνου. Αντιθέτως, οι καλύτερες παρατηρήσεις γίνονται όταν το φεγγάρι είναι μεταξύ του τελευταίου τέταρτου και του πρώτου τέταρτου, επειδή ο ήλιος λάμπει σε γωνία προς τα σεληνιακά χαρακτηριστικά και παρέχει καλή αντίθεση και φως μέτριας έντασης. Μερικές φορές, είναι χρήσιμο να χρησιμοποιήσετε ένα φίλτρο ειδικό για παρατήρηση του φεγγαριού, για να ενισχύσετε την αντίθεση. Το φίλτρο θα αναδείξει περισσότερες λεπτομέρειες. Επίσης, αν το φως είναι πολύ έντονο και έχετε ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο, μπορείτε να μειώσετε την ποσότητα του φωτός και να ενισχύσετε την αντίθεση τοποθετώντας το χέρι σας, με τα δάχτυλά σας απλωμένα μπροστά από το σωλήνα του τηλεσκοπίου.

Τέλος, το φεγγάρι είναι στόχος για αστροφωτογράφηση. Μπορείτε να φωτογραφίσετε το φεγγάρι χρησιμοποιώντας ένα τηλεφακό ή συνδέοντας μια φωτογραφική μηχανή στο τηλεσκόπιο σας.

 

 

Ο Ήλιος

 

Ο Ήλιος είναι το κοντινότερο αστέρι μας. Όπως και το φεγγάρι, ο Ήλιος είναι μια μεγάλη, φωτεινή, πηγή και μπορεί εύκολα να παρατηρηθεί με τηλεσκόπιο, με την προϋπόθεση ότι έχουμε λάβει τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης!!!
 

ΔΕΝ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ!!!!!!!!!!!!!

ΠΡΕΠΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΕΙΔΙΚΟ ΦΙΛΤΡΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ !!!!!!

 

Μπορείτε να παρατηρήσετε τις ηλιακές κηλίδες χρησιμοποιώντας ένα κατάλληλο ηλιακό φίλτρο.

 

Αν οι συνθήκες παρατήρησης είναι καλές, και έχετε λίγη τύχη, μπορείτε να δείτε τις φυσαλίδες της επιφάνειας του Ήλιου. Ένα σπάνιο θέαμα είναι και η ηλιακή έκλειψη, όταν δηλαδή το φεγγάρι περνά ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο και μπλοκάρει το δίσκο του Ήλιου. Κατά τη διάρκεια μιας ηλιακής έκλειψης είναι η μόνη φορά που μπορείτε να δείτε το στέμμα του Ήλιου.

 

 

Οι Πλανήτες

 

Η θέαση των πλανητών μέσα από ένα τηλεσκόπιο είναι αρκετά ικανοποιητική, και θα τονώσει το ενδιαφέρον σας για περαιτέρω αναζήτηση. Θα χρειαστείτε μεγάλα τηλεσκόπια άνω των 6 ιντσών για να δείτε με λεπτομέρεια τις επιφάνειες των πλανητών. Ανεξάρτητα από ποιο τύπο τηλεσκοπίου χρησιμοποιείτε, η παρατήρηση πλανητών απαιτεί καλές συνθήκες, με ξηρή ατμόσφαιρα και καθόλου σύννεφα. Βέβαια μικροί πλανήτες όπως ο Άρης, αποκαλύπτουν περισσότερα χαρακτηριστικά τους όταν είναι κοντά στη Γη. Αντίθετα μεγάλοι πλανήτες όπως ο Δίας και ο Κρόνος δίνουν πάντα καλύτερες εικόνες αλλά όταν είναι και κοντά στη Γη το θέαμα είναι καταπληκτικό. Οι εξωτερικοί πλανήτες πέρα από το Δία είναι δύσκολο να εντοπιστούν και φυσικά για να δούμε λίγο το δίσκο ενός τέτοιου πλανήτη θα πρέπει να διαθέτουμε αρκετά μεγάλο τηλεσκόπιο (>12 ίντσες).

 

 

Αστεροειδείς

 

Όπως και οι εξωτερικοί πλανήτες, έτσι και οι αστεροειδείς είναι δύσκολο να τους δούμε με μικρά τηλεσκόπια. Σε τηλεσκόπια μέχρι 10 ίντσες, εμφανίζονται σαν φωτεινά σημεία, όπως τα αστέρια. Είναι από τα πλέον δύσκολα αντικείμενα τόσο στον εντοπισμό όσο και στη παρατήρηση.

 

 

Κομήτες

 

Οι κομήτες είναι σύντομοι ‘επισκέπτες’ από το εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Αλλάζουν συχνά φωτεινότητα και εμφανίζουν ουρές καθώς περνούν κοντά στον Ήλιο. Οι απόψεις των κομητών σε τηλεσκόπια διαφέρουν δραματικά από κομήτη σε κομήτη. Δεν θα συνιστούσα πολύ μικρά τηλεσκόπια αν θέλετε να δείτε κομήτες, αν και πολλές φορές στο παρελθόν κάποιοι κομήτες ήταν ορατοί ακόμη και με κιάλια (λόγω της κοντινής προς τη Γη τροχιάς τους).

 

 

Αντικείμενα βαθέως ουρανού

 

Τα αντικείμενα του βαθέως ουρανού περιλαμβάνουν πολλαπλά αστέρια, μεταβλητούς αστέρες, αστρικά σμήνη, νεφελώματα και γαλαξίες. Ένας κατάλογος με περισσότερα από 100 αντικείμενα βαθέως ουρανού που μπορείτε να δείτε με ένα μικρό τηλεσκόπιο, συντάχθηκε από τον Σαρλ Μεσιέ το 1700. Τα αντικείμενα Messier που ορίζονται με κεφαλαίο Μ ακολουθούμενο από έναν αριθμό (π.χ. Μ31, Μ41) είναι εντυπωσιακά ουράνια αντικείμενα που αξίζει να δείτε. Συχνά είναι αμυδρά, σα μπαλώματα φωτός στη μέση του πουθενά. Το κλειδί για την παρατήρηση όσο το δυνατό περισσότερων αντικειμένων βαθέως ουρανού, είναι ο σκοτεινός ουρανός (ελάχιστη ή καθόλου φωτορύπανση) και ένα μεγάλο τηλεσκόπιο πάνω από 6 ίντσες. Φίλτρα αποκοπής της φωτορύπανσης μπορεί να συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση της εικόνας ορισμένων από αυτά τα αντικείμενα.

 

Τα νεφελώματα είναι νέφη αερίου και σκόνης στο διαστρικό διάστημα. Ένα από τα αγαπημένα και εντυπωσιακότερα νεφελώματα είναι το Μεγάλο Νεφέλωμα στον αστερισμό του Ωρίωνα (Μ42). Το νεφέλωμα του Ωρίωνα είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής, δεδομένου ότι εκπέμπει φως, σε αντίθεση με τα απορρόφησης ή τα σκοτεινά νεφελώματα όπως το Νεφέλωμα Horsehead, επίσης στον αστερισμό του Ωρίωνα. Μερικά νεφελώματα, όπως το Horsehead, είναι μια πραγματική πρόκληση και χρειάζεται να διαθέτετε τηλεσκόπιο άνω των 12 ιντσών.

Οι γαλαξίες είναι τεράστια συστήματα άστρων. Ένας γαλαξίας γνωστός στο ευρύ κοινό, ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (Μ31), είναι ορατός με γυμνό μάτι και αποτελεί καλό στόχο για μικρά και μεγάλα τηλεσκόπια.

Σε ένα μικρό τηλεσκόπιο, οι γαλαξίες εμφανίζονται ως αμυδρά, συγκεχυμένα μπαλώματα, (θολές γαλακτερές περιοχές), στο μαύρο του ουρανού. Για να δείτε μικρές λεπτομέρειες στους γαλαξίες, συμπεριλαμβανομένων των λωρίδων σκόνης, θα πρέπει να έχετε ένα μεγάλο τηλεσκόπιο (πάνω από 10 ίντσες) αν και πολλές φορές ακόμη και τα άνω των 16 ιντσών δεν θεωρούνται υπερβολή για τέτοιου είδους παρατηρήσεις. Όπως και τα νεφελώματα, οι γαλαξίες είναι ένα από τα αγαπημένα αντικείμενα των αστροφωτογράφων. Με τη φωτογράφηση των γαλαξιών θα μπορέσετε να δείτε λεπτομέρειες ακόμη και με σχετικά μικρά τηλεσκόπια.

 

Γενικά πολλοί πιστεύουν ότι αγοράζοντας ένα οποιοδήποτε τηλεσκόπιο θα δουν τις ίδιες εικόνες με αυτές που κατά καιρούς μπορεί να έχουν γνωρίσει από διάφορα περιοδικά αστρονομίας, ή σχετικά βιβλία. Δυστυχώς είμαι υποχρεωμένος να τους απογοητεύσω. Οι έγχρωμες φωτογραφίες που μπορεί να έχετε δει σε διάφορα έντυπα, δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που θα δείτε από ένα τηλεσκόπιο. Τα χρώματα υπάρχουν αχνά μόνο σε πλανήτες και μάλιστα σε αυτούς που είναι, ή πολύ μεγάλοι (Δίας, Κρόνος) ή σ” αυτούς που είναι πολύ κοντά στη Γη (όπως ο Αρης). Στα νεφελώματα και στους γαλαξίες δεν υπάρχει περίπτωση να δείτε χρώματα ακόμη κι αν έχετε τηλεσκόπιο 20ιντσών. Επίσης τα άστρα θα συνεχίσουν να φαίνονται σαν φωτεινές κουκκίδες, είτε έχετε τηλεσκόπιο 5 ιντσών, είτε 20 ιντσών. Επίσης σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να δείτε αντικείμενα από τις αποστολές “Απόλλων” στο φεγγάρι, ακόμη και αν δαπανήσετε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για αγορά τηλεσκοπίου.

 

Αυτό που θα ήθελα να επισημάνω κλείνοντας το άρθρο, είναι ότι, το τηλεσκόπιο αποτελεί όργανο παρατήρησης και όχι αντικείμενο διασκέδασης το οποίο θα μας προσφέρει εικόνες απλά για να περάσει η ώρα. Η παρατήρηση των ουράνιων αντικειμένων θέλει διάβασμα, υπομονή και αγάπη για την αστρονομία. Μόνο κάτω από αυτό το πρίσμα, η αγορά ενός τηλεσκοπίου θα πιάσει τόπο και όχι απλά χώρο στην αποθήκη μας.

 

 

πηγή: http://www.astronomos.gr/