Βόρειο Πήλιο και ορχιδέες

Στο Βόρειο Πήλιο η γεωγραφική θέση, το κλίμα, τα πέτρωματα και το ανάγλυφο ευνοούν τη μεγάλη ποικιλότητα στην βλάστηση και στη χλωρίδα, δημιουργώντας ποικίλα ενδιαιτήματα και μικροκλίματα. Κι όμως, από βοτανολογικής πλευράς, είναι από τα πιο αγνοημένα και ανεξερεύνητα βουνά.

Περπατώντας στα μονοπάτια σίγουρα έχεις την δυνατότητα να ανακαλύψεις την γοητεία του βουνού. Μέσα στη πυκνή βλάστηση του Βόρειου Πηλίου ξεδιπλώνονται τα παλιά λιθόστρωτα, τα γνωστά "καλντερίμια", που μαζί με τα μονοπάτια αποτελούσαν το "παλιό δίκτυο του Πηλίου".

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων των χωριών του Β. Πηλίου – Μαυροβουνίου (Κεραμίδι, Βένετο, Κερασιά, Κανάλια, Πουρί) είναι οι καλλιέργειες ελιάς, αμυγδαλιάς, αμπελιού, μηλιάς, η παραγωγή ξυλοκάρβουνου, η κτηνοτροφία και μικρή οικιακή οικονομία σε προϊόντα πρώτης ανάγκης.

-     Ζώνες βλάστησης:

1η Ευμεσογειακή = Καταλαμβάνει τα χαμηλότερα υψόμετρα της περιοχής. Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται θαμνώνες αείφυλλων πλατυφύλλων (maqui), φρύγανα κ.ά.. Εμφανίζονται τα  περισσότερα αυτοφυή αρωματικά και φαρμακευτικά  taxa κ.α. Στην ζώνη αυτή είναι έντονη η ανθρώπινη παρουσία με καλλιέργειες, όπως αμπελιού, ελιάς, αμυγδαλιάς καθώς και άλλες.

2η Παραμεσογεική = Καταλαμβάνει τα μέσα υψόμετρα της περιοχής. Εμφανίζονται δάση δρυός και δάση καστανιάς. Εδώ υπάρχουν και συστάδες από πλατάνια και οξιάς). Σε αυτά τα  δάση αρχίζουν να εμφανίζονται και ορισμένα ορχεοειδή του γένους Epipactis.

3η Ζώνη Οξιάς = Εμφανίζεται πάνω από την παραμεσογειακή ζώνη. Στην ζώνη αυτή  κυριαρχούν τα δάση οξιάς. Εδώ τα αυτοφυή  φαρμακευτικά και αρωματικά taxa είναι λιγότερα και εμφανίζονται στις παρυφές των δασών. Η παρουσία των ορχεοειδών του γένους Epipactis συνεχίζεται.

- Το έργο του Κέντρου Έρευνας & Προστασίας της Αυτοφυούς Ορχιδέας Βορείου Πηλίου

Το Κέντρο είναι δημιούργημα του Πολιτιστικού & Εξωραϊστικού Συλλόγου Κερασιωτών Πηλίου. Έχει έδρα την Κερασιά Πηλίου, η οποία διοικητικά ανήκει στο Δήμο Ρήγα Φεραίου Μαγνησίας. Το Κέντρο είναι ένας Σταθμός παρακολούθησης, καταγραφής και φαινοτυπικής ταυτοποίησης της αυτοφυούς Ορχιδέας στο Βόρειο Πήλιο, βάσει Ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας. Στο πεδίο έρευνας των βιοτόπων ακολουθείται όλη η επιστημονική διαδικασία με τελικό σκοπό και στόχο τη διάσωσή της, αλλά και με ΒΑΘΥΤΕΡΟ κίνητρο την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας. Ο εν λόγω Σταθμός δεν είναι Ερευνητικό εργαστήριο.

Το Βόρειο Πήλιο αποτελεί κομβικό σημείο αναφοράς των ορχεοειδών ανάμεσα στη Βόρεια και Νότια Ελλάδα. Η πλούσια χλωρίδα περιλαμβάνει ορχεοειδή που ο  κατάλογος των ειδών που έχουν βρεθεί, φθάνει το 1/3 των καταγεγραμμένων ορχεοειδών της ηπειρωτικής Ελλάδας και αυτό είναι πράγματι εντυπωσιακό! Η έκταση που έχει ερευνηθεί μέχρι τώρα πλησιάζει περίπου τα 8,62 Km², ενώ το υψόμετρο αυτής κυμαίνεται από 157μ. μέχρι τα 930μ.. Έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα (βάσει πρωτοκόλλου εργασίας στον βιότοπο)

 47 είδη ορχιδέας, 11 παραλλαγές και 1 Υβρίδιο, οι βιότοποι δε που παρακολουθούνται φθάνουν τους 32. 

Στον βοτανικό παράδεισο του Βορείου Πηλίου, οι άγριες ορχιδέες αποτελούν ένα σπάνιο και μοναδικό κομμάτι μελέτης της άγριας φύσης. Το Βόρειο Πήλιο αποκαλύπτει τον μαγικό κόσμο της ορχιδέας, τον πιο συναρπαστικό και μυστηριώδη στο φυτικό βασίλειο. Αυτή η σημαντική φυσική κληρονομιά απειλείται από πιέσεις, όπως η παράνομη συλλογή βολβών για παρασκευή σαλεπιού και παγωτού, η ανεξέλεγκτη βόσκηση και η εντατικοποιημένη γεωργία, καθώς και η κλιματική κρίση. Πλέον,  έχουμε ακόμη μια απειλή, αυτή της πρόθεσης για εγκατάσταση της αιολικής βιομηχανίας. Να σημειώσουμε ακόμη ότι οι ορχιδέες προστατεύονται από τη σύμβαση “CITES”.  

-     - Λίγα λόγια για τη σύμβαση “CITES”

Είναι μια σύμβαση που αφορά το διεθνές εμπόριο ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση και η οποία εν κατακλείδι εφαρμόζεται από τη χώρα μας βάσει της υπ’ αριθμ. 99098/5881/16-10-2006 Κοινής Απόφασης (ΚΥΑ) των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η σύμβαση είναι στην ουσία μια επιπλέον ασφαλιστική δικλείδα για την αποτροπή φαινομένων παράνομης απόσπασης από τη φύση και λαθραίας διακίνησης πολλών (ενδημικών, αποδημητικών, επιδημητικών και εν γένει ενδιαιτώμενων στην Ελληνική Επικράτεια) ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας. Η σύμβαση προνοεί για την τήρηση και την εφαρμογή ενιαίων αρχών, κανόνων και συγκεκριμένων διαδικασιών διακίνησης και εμπορίας των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας, προκειμένου να προστατευθούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συμβάσεις υπάρχουν για την προστασία των ειδών, όμως οι αρχές συνεχίζουν να δίνουν άδειες για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών συντελώντας με αυτό τον τρόπο στην ακύρωση συμβάσεων και κανόνων. 

Όσον αφορά το «Κέντρο Έρευνας & Προστασίας» και την προσπάθεια που γίνεται εδώ και 15 χρόνια μπορούμε να πούμε ότι η εγκατάσταση της αιολικής βιομηχανίας στην περιοχή θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή της δράσης, που αφορά, όχι μόνο το επιστημονικό μέρος, αλλά και το τουριστικό, αφού τα 15 αυτά χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα αξιόλογο κύμα επισκεπτών, με το μεγαλύτερο απ’ αυτό να είναι από την αλλοδαπή. Η εγκατάσταση της αιολικής βιομηχανίας, που έχει στόχο την «πράσινη ανάπτυξη», τη «σωτηρία του πλανήτη» κλπ., όπως την ορίζουν οι μεγαλοηγέτες τούτου του κόσμου, αυτοί που έχουν βλέψη στην «επανεκκίνηση», θα οδηγήσει στην αλλοίωση του τοπίου, της αισθητικής του και είναι άγνωστο το πώς θα επηρεάσει το μικροκλίμα της περιοχής και συνεπώς την επίδραση επί της φυσιολογίας των ορχιδεών. Ακόμη, η εγκατάσταση θα συντελέσει τελικώς στην παύση της ευγενέστερης μορφής του εναλλακτικού τουρισμού, που είναι ο Πράσινος ή οικολογικός τουρισμός, όπως τον εφαρμόζει εδώ και χρόνια ο Σύλλογος μας.

Η πρόθεση για εγκατάσταση αιολικών σταθμών στην περιοχή μας, δείχνει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ότι όλοι αυτοί οι ηγέτες, μαζί με τους τοποτηρητές τους, δεν νοιάζονται επ’ ουδενί για τις τοπικές κοινωνίες, παρά μόνο για τα συμφέροντα των εταιρειών. Όσοι πιστεύουν ή νομίζουν ότι η εν λόγω «επένδυση» θα φέρει χρήμα στην περιοχή, πολύ γρήγορα θα διαψευστούν οικτρά. Πολλοί σήμερα αδιαφορούν γι’ αυτό που έρχεται, αύριο όμως θα αναλογίζονται για το λάθος της αδιαφορίας τους. Το μέλλον όλων στην περιοχή έχει ήδη προδιαγραφεί απ’ αυτούς. Όχι, δεν μας ρώτησαν, απλά αποφάσισαν (να μη μιλήσουμε για τη δημόσια διαβούλευση). Η μόνη μας επιλογή είναι η αλληλεγγύη, η ενότητα και η οργάνωση σε αυτό που έρχεται. Αυτά είναι στο χέρι μας, τα υπόλοιπα μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε. 

πηγή: Επιτροπή Φορέων & Πολιτών Κάρλας, Μαυροβουνίου, Βορείου Πηλίου